BRAIN DRAIN ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ( ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ)

 

H  ΔΙΑΡΡΟΗ  ΕΓΚΕΦΑΛΩΝ  ΣΤΟ  ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ  

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ	Η διαρροή εγκεφάλων  περιγράφει τη μετανάστευση των επιστημόνων  από λιγότερο αναπτυγμένες προς αναπτυγμένες χώρες.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ	·        Το φαινόμενο της διαρροής επιστημονικού προσωπικού δεν είναι νέο. Αν ανατρέξει κανείς στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδα, θα διαπιστώσει ότι μέχρι το 300 π.χ. οι επιστήμονες μετακινούνταν στην Αθήνα, ειδικότερα λόγω της ύπαρξης της ακαδημίας του Πλάτωνα και του Λυκείου του Αριστοτέλη. ·        Πάντως, το φαινόμενο μελετήθηκε για πρώτη φορά από αγγλοσάξονες ερευνητές όταν ο όρος διαρροή εγκεφάλων εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1963 σε μία έκθεση στο Λονδίνο και αναφέρεται στη μετανάστευση των βρετανών επιστημόνων προς τις Ηνωμένες πολιτείες Αμερικής. ·        Μέχρι το τέλος του πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, οι πληθυσμοί που μετακινούνταν ήταν άτομα από φτωχότερες και λιγότερο μορφωμένες τάξεις των χωρών προέλευσης. Η διαρροή επιστημόνων ήταν ένα σπάνιο φαινόμενο. Η κατάσταση φαίνεται να άλλαξε μετά τον πόλεμο, όπου πολλοί επιστήμονες κυρίως άτομα που προέρχονταν από τον ακαδημαϊκό χώρο μετακινούνταν σε περισσότερο αναπτυγμένες χώρες.
ΜΟΡΦΕΣ	Το φαινόμενο της διαρροής εγκεφάλων μπορεί να χωριστεί σε τρεις κατηγορίες: 1η Οι  επιστήμονες μετακινούνται και δεν ξαναγυρίζουν στη χώρα προέλευσης 2η  Οι μετανάστες επιστρέφουν στη χώρα προέλευσης 3η Οι  επιστήμονες μετανάστες κινούνται τακτικά μεταξύ της χώρας προέλευσης και υποδοχής

ΑΙΤΙΕΣ  ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

1.      Η οικονομική κρίση, η οποία έχει συμβάλλει στην αύξηση των επιπέδων της ανεργίας, στην υποαπασχόληση και στην ετεροαπασχόληση.

2.      Οι  χαμηλές απολαβές των πτυχιούχων στη χώρα μας 

3.      Η έλλειψη  αξιοκρατίας, με αποτέλεσμα να προσλαμβάνονται συχνά  σε διάφορες θέσεις εργασίας  άτομα με χαμηλά προσόντα λόγω των γνωριμιών που έχουν με πολιτικά πρόσωπα

4.      Η δυσβάσταχτη φορολογία που πλήττει τα μεσαία και χαμηλά κοινωνικά στρώματα

5.      Η αναντιστοιχία των ειδικεύσεων και των προσόντων των πτυχιούχων με αυτά που ζητά η αγορά εργασίας: με άλλα λόγια, πολλοί πτυχιούχοι δε βρίσκουν κλάδο εργασίας στον οποίο να αξιοποιείται η ειδίκευσή τους

6.      Η  φιλοδοξία των πτυχιούχων να διευρύνουν τους γνωστικούς τους ορίζοντες και να αναγνωριστούν  πέρα από τη χώρα μας, ερχόμενοι σε επαφή με έναν  διαφορετικό τρόπο ζωής και με κοινωνίες στις οποίες δίνονται περισσότερες ευκαιρίες για καταξίωση και οικονομική επιτυχία.

 

ΘΕΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

 

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ	ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥΣ	ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΟΥΝ
·        Ευκολότερη επαγγελματική επιτυχία, κοινωνική και οικονομική καταξίωση ·        Δυνατότητα αποτελεσματικότερης συνεργασίας με συναδέλφους τους από το εξωτερικό ·        Διεύρυνση του τρόπου σκέψης και αντίληψης των πραγμάτων, απόκτηση μιας κοσμοπολίτικης νοοτροπίας, η οποία είναι απαλλαγμένη από στερεοτυπικές αντιλήψεις	·        Προβολή του πολιτισμού της χώρας στο εξωτερικό: Οι επιστήμονες γίνονται κήρυκες της παράδοσης, της ιστορίας, της γλώσσας, των πνευματικών κατακτήσεών της στους άλλους λαούς ·        Με την επιστροφή αρκετών από αυτούς ωφελείται πολλαπλά σε επίπεδο  κοινωνικό (ανανέωση των ηθών), οικονομικό( μεταφορά  τεχνογνωσίας) και πνευματικό( μέσα από το διάλογο με τα πνευματικά δημιουργήματα άλλων λαών)	·        Ενισχύεται το επιστημονικό δυναμικό τους ·        Με τη συνδρομή των νέων με υψηλά προσόντα, αυξάνουν την παραγωγικότητά τους και γίνονται ισχυρότερες σε πολλούς τομείς :στην τεχνολογία, στην οικονομία, στα στρατιωτικά ζητήματα, στον πολιτισμό  ·        Αποκτούν τη φήμη καλά οργανωμένων κοινωνιών, που επιβραβεύουν τα εξαιρετικά μυαλά, ανεξάρτητα από τον τόπο καταγωγής τους

 

  ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

 

ΓΙΑ  ΤΟ   ΑΤΟΜΟ  ΠΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΕΙ	ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ
·        Δυσκολία προσαρμογής σε ένα ξένο και πολλές φορές αφιλόξενο περιβάλλον ·        Νοσταλγία για την πατρίδα και τα αγαπημένα πρόσωπα που αναγκάζεται να αφήσει πίσω του ·        Συναισθήματα  πικρίας, θυμού  και απογοήτευσης για το γεγονός ότι η πατρίδα του δεν του δίνει την ευκαιρία να αξιοποιήσει τα υψηλά του προσόντα	·        Η χώρα οδηγείται σε οικονομική ύφεση και τεχνολογική υπανάπτυξη , καθώς δεν αξιοποιούνται πλήρως οι δυνατότητες νέων και παραγωγικών μελών της κοινωνίας ·        Παρατηρείται  αντίστοιχη  στασιμότητα   στους τομείς των γραμμάτων και του πολιτισμού ·        Η χώρα αποκτά την κακή φήμη μιας υποανάπτυκτης κοινωνίας, η οποία βασίζει την ανάπτυξή  πάντοτε σε δανεικές δυνάμεις από το εξωτερικό

 

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

1. Είναι απαραίτητη η  εφαρμογή  της αξιοκρατίας στον τρόπο πρόσληψης εργατικού δυναμικού, ιδιαίτερα στον δημόσιο τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν να διεξάγονται συχνότερα γραπτοί διαγωνισμοί πρόσληψης προσωπικού, στους οποίους  θα δίνονται μόρια για  συγκεκριμένα προσόντα  

2. Διαμόρφωση ενός  αξιοπρεπούς μισθολογίου, το οποίο θα παρέχει τη δυνατότητα στα άτομα με υψηλά προσόντα να έχουν ένα άνετο βιοτικό επίπεδο, ώστε να μην αναγκάζονται να αναζητούν συμπληρωματική απασχόληση

3. Μακροχρόνιος  σχεδιασμός των οικονομικών αναγκών της χώρας, για να διαπιστωθεί  σε ποιους  τομείς θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο μέλλον, έτσι ώστε να δημιουργηθούν περισσότερες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, για τους ανθρώπους που θα εξειδικευτούν σε αυτούς τους τομείς.

4.Ταυτόχρονα, πρέπει να εφαρμόζεται με ορθό τρόπο ο επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων, ώστε :α) να στρέφονται οι νέοι προς επαγγέλματα στα οποία η απορρόφηση είναι ευκολότερη β) αποφεύγεται έγκαιρα η προτίμηση κορεσμένων επαγγελματικών κλάδων

5. Το κράτος μπορεί να προσφέρει κίνητρα σε επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν πτυχιούχους . Τέτοια κίνητρα μπορεί να είναι η επιδότηση του μισθού, οι φοροελαφρύνσεις, η μείωση των εργοδοτικών εισφορών και άλλες

6. Πρέπει ακόμη να διευκολύνεται  η  μετάβαση από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας, μέσω της δυνατότητας   των αποφοίτων των πανεπιστημιακών σχολών να κάνουν πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις και δημόσιες υπηρεσίες 

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ : ΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΘΕΩΡΙΑΣ  : ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ

ΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ 

Α. ΤΙ  ΕΙΝΑΙ  ΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ;	Είναι  ένα  κείμενο με περιορισμένη έκταση , συνήθως  150 -200 λέξεων , στο οποίο επιχειρείται  μία σύντομη ερμηνεία  ενός λογοτεχνικού κειμένου
Β. ΤΙ  ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΟΥΜΕ  ΣΤΟ  ΚΕΙΜΕΝΟ  ΑΥΤΟ ;	Αναδεικνύουμε   το θέμα /βασικό   ερώτημα  που  πραγματεύεται  ο  ποιητής /πεζογράφος  και τον τρόπο με τον οποίο  το  επιτυγχάνει .
Γ. ΤΙ  ΕΙΝΑΙ  ΤΟ ΘΕΜΑ  ΤΟΥ  ΚΕΙΜΕΝΟΥ ;	Είναι  μία  γενικότερη  ιδέα  που διαπερνά  το κείμενο   και  αποτελεί  την πηγή  της έμπνευσης  του   δημιουργού .  Το θέμα  δεν ταυτίζεται  με  την  αφορμή  , την υπόθεση  ή  την περίληψη  του  κειμένου . Για παράδειγμα  : ·        Το θέμα  στη  «Μυστική  Παπαρούνα » του  Στράτη Μυριβήλη   μπορεί να είναι  « Το  ξύπνημα της ανθρωπιάς  και  της ευαισθησίας  μέσα  στη δίνη  του πολέμου» ·        Η αφορμή :  Ο πρώτος  παγκόσμιος πόλεμος  ·        Η  υπόθεση  :  Η ανακάλυψη  από  τον λοχία  Κωστούλα  μιας  παπαρούνας   που φυτρώνει  σε έναν γαιόσακο στα χαρακώματα  του  μετώπου
Δ. ΤΙ  ΣΗΜΑΙΝΕΙ  ΕΡΜΗΝΕΙΑ  ;	Ερμηνεύω το κείμενο  δε σημαίνει  ότι απλώς περιγράφω τι λέει  , αλλά προσπαθώ να  καταλάβω  τι εννοεί  με αυτό  που λέει , τι θέλει να δείξει
Ε. ΠΟΙΑ  ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ  Η  ΕΡΩΤΗΣΗ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ  ΣΧΟΛΙΟ ;	·        Μπορεί  να ζητηθεί   ο εντοπισμός  του θέματος   ή   βασικού ερωτήματος  του  κειμένου   ή  να  τεθεί  μία ερώτηση  που  θα  ζητεί  την ερμηνεία  ενός  συγκεκριμένου στοιχείου  του κειμένου ( π.χ.  τι αντιπροσωπεύει  μέσα στο  κείμενο  το  τάδε  στοιχείο   ή  πώς σχετίζεται  το τάδε στοιχείο  με  το  θέμα  που πραγματεύεται  το κείμενο ) ·        Συνήθως ,  η ερώτηση  απαιτεί  από τους μαθητές  να αξιοποιήσουν στην ερμηνεία  τους ορισμένους  κειμενικούς δείκτες  ·        Επιπλέον , μπορεί  να  ζητηθεί  από  αυτούς  η  προσωπική  τους  ανταπόκριση  πάνω στο θέμα  ως αυτόνομο  υποερώτημα
ΣΤ. ΠΟΙΑ  ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ  ΔΟΜΗ   ΣΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΑΣ  ;	·        Παρουσιάζουμε , αρχικά , το θέμα  /ερώτημα  ή   απαντάμε  στη συγκεκριμένη  ερώτηση  που  τίθεται  στην εκφώνηση   ·        Έπειτα , καταδεικνύουμε  τον τρόπο με τον  οποίο  αξιοποιεί  το θέμα  ο συγγραφέας  , ερμηνεύοντας  τις  επιλογές  του και  τεκμηριώνοντας  την απάντησή  μας  με  συγκεκριμένους  κειμενικούς δείκτες  και  χωρία  ·        Τέλος , παρουσιάζουμε  την  προσωπική  μας  άποψη  πάνω στο  θέμα  (  συνήθως σε μία δεύτερη παράγραφο ) . Να  σημειωθεί  ότι ακόμη κι αν η εκφώνηση της ερώτησης  δε ζητεί  την προσωπική μας  ανταπόκριση  , είναι  καλό να  την περιλαμβάνουμε  στην απάντησή  μας  με σύντομο  τρόπο ( 2-3  σειρές )
Ζ.  ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ  ;	Είναι  συγκεκριμένα  στοιχεία  μορφής  ή και  περιεχομένου  του  κειμένου , τα οποία  τεκμηριώνουν  την ερμηνεία  μας   ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ  ΔΕΙΚΤΕΣ  ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ  ΕΙΝΑΙ  : ·        Οι  αφηγηματικές  τεχνικές  που χρησιμοποιεί  ο συγγραφέας  (  είδος αφηγητή , αφηγηματικοί τρόποι , η εστίαση  , ο αφηγηματικός  χώρος  και χρόνος  κλπ) ·        Τα  ρηματικά πρόσωπα ·        Οι εγκλίσεις  ·        Η αναφορική  ή ποιητική λειτουργία  της γλώσσας ·        Τα σημεία  στίξης ·        Ο  τίτλος   ·        Η  δομή   του κειμένου  ·        Το είδος  του λεξιλογίου ·        Η σύνταξη  του κειμένου (  ενεργητική –παθητική , μικροπερίοδος –μακροπερίοδος λόγος , ασύνδετο σχήμα  κλπ) ·        Σχήματα λόγου  : παρομοίωση , προσωποποίηση , αντίθεση , ρητορικά  ερωτήματα , εικόνες  , σχήμα  κύκλου κλπ     ΩΣ  ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ  ΔΕΙΚΤΕΣ  ΜΠΟΡΟΥΝ ΕΠΙΣΗΣ  ΝΑ  ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΤΟ  ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟ  ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΚΕΙΜΕΝΟ  ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ·        Συγκείμενο  :  είναι  οι συνθήκες  παραγωγής  και  ανάγνωσης   ενός  κειμένου ( π.χ.  η εποχή στην οποία  ζει  ο  συγγραφέας  / αφηγητής   ή ο αναγνώστης του κειμένου )  και  οι  οποίες  συμπληρώνουν  την ερμηνεία  του ·        Περικείμενο  :  Είναι  συνήθως  ο τίτλος   και  το εισαγωγικό σημείωμα  που δίνεται  πριν από το κείμενο
Η. ΠΩΣ  ΑΞΙΟΠΟΙΩ ΤΟΥΣ  ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ  ;	1.      Τους εντάσσω  στην ερμηνεία  του κειμένου  και τους συσχετίζω πάντα  με το περιεχόμενό  του 2.      Δεν τους  παρουσιάζω με  γενικόλογο τρόπο  Π.χ.  Ας  υποθέσουμε  ότι  σχολιάζουμε  το ακόλουθο απόσπασμα  «Μια τόση δα μεγάλη, καλοθρεμμένη παπαρούνα, ανοιγμένη σαν μικρή βελουδένια φούχτα»  . Αποφεύγουμε  τον σχολιασμό  του τύπου  :  Ο  αφηγητής  χρησιμοποιεί  στο απόσπασμα  αυτό  μία  παρομοίωση   με την οποία δίνει στο κείμενο   αμεσότητα  και  παραστατικότητα   =>   αλλά αξιοποιούμε  την παρομοίωση  ως εξής  :Ο αφηγητής  εκφράζει  παραστατικά   τον ενθουσιασμό  και την έκπληξή  του για  την ανακάλυψη μιας παπαρούνας  μέσα στο  γαιόσακο , παρομοιάζοντας  τον ανοιχτό  μίσχο του λουλουδιού  με μία  «μικρή  βελουδένια χούφτα». 3.      Σε καμία περίπτωση  , δεν πρέπει  το ερμηνευτικό μας σχόλιο  να  θυμίζει  απλή απαρίθμηση  κειμενικών δεικτών ( πρώτον , χρησιμοποιεί  μια  παρομοίωση ….. , έπειτα  εντοπίζουμε  το  β ενικό  πρόσωπο με το οποίο ……., τέλος  , αξιοποιείται  η εικόνα  …..) . 4.      Συνήθως , αξιοποιούμε  τρεις  κειμενικούς  δείκτες  . Παράλληλα , όμως  μπορούμε να τεκμηριώνουμε  τις παρατηρήσεις  μας  και  με  την αναφορά  χωρίων του κειμένου ( είτε σε παρένθεση είτε ενσωματώντάς  τα στο κειμένό μας ) 5.      Προσέχουμε  ώστε να μην επιλέγουμε  τυχαίους κειμενικούς δείκτες , αλλά εκείνους  που σχετίζονται με  το θέμα  ή την  ερώτηση  που μας έχει τεθεί
Θ. ΠΡΕΠΕΙ  Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ  ΤΩΝ  ΔΥΟ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ  ΙΣΟΠΟΣΗ ;	Συνήθως  , η  απάντηση  στο πρώτο  υποερώτημα [ που αφορά  την ερμηνεία  ]  είναι  λίγο μεγαλύτερη  από την αντίστοιχη  στο  δεύτερο [που αφορά   την προσωπική ανταπόκριση ]
Ι. ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΩ  ΣΤΟ ΣΚΕΛΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ  ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΟ  ΘΕΜΑ  ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ;	Παρουσιάζω  στην αρχή  τη  γενική στάση  μου και  έπειτα την τεκμηριώνω  με  3-4  επιχειρήματα
ΙΑ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΗΡΩ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ  ΟΡΙΟ  ΛΕΞΕΩΝ  ;	Σε γενικές γραμμές  πρέπει  να υπακούω στο όριο  λέξεων που μου δίνεται  με μία  μικρή απόκλιση   10-20  λέξεων

 

 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Προεισαγωγικά θα σας πω την ιστορία του ταγαριού*. Το βρήκα καταχωνιασμένο σε μια παλιά κασέλα. Κι αυτή από το χωριό. Όταν το έδειξα της μαμάς μου γέλασε. Στα φοιτητικά της χρόνια το χρησιμοποιούσε ως τσάντα. Ήταν άβολο γι’ αυτήν τη δουλειά αλλά ήταν τότε της μόδας. Εξέφραζε οικολογικές ανησυχίες επίσης. Μου λέει να το πας της γιαγιάς σου. Ήθελε προφανώς να το ξεφορτωθεί. Δεν ξέρω τι μπορεί να της θύμιζε.

Η γιαγιά μου επιμένει να ζει στο χωριό. Στο σπίτι της έχει θερμοσίφωνα και τηλεόραση. Την επισκέφτηκα στις διακοπές του Πάσχα. Έχω το όνομά της και είμαι η αδυναμία της. Της έδειξα το ταγάρι και συγκινήθηκε. Το είχε φτιάξει η δική της μαμά στον αργαλειό. Ήταν μέρος της προίκας της. «Πράγματα για μια ζωή» σχολίασε. Φυσικά έκανε λάθος στο μέτρημα. Ήδη το ταγάρι είχε χρησιμοποιηθεί από τρεις γενιές. Ήταν βαμμένο με φυτικές βαφές και είχε ωραία λαμπερά σχέδια. Μου διηγήθηκε τα νυχτέρια** που έκαναν τότε υφαίνοντας στον αργαλειό με το φως του λυχναριού. Η μαμά της. Τα έλεγε αυτά με νοσταλγία. Η γιαγιά. Εν τω μεταξύ η ώρα πλησίαζε εννιά και αντανακλαστικά είχε ανοίξει την τηλεόραση για τις ειδήσεις. Της λέω γιαγιά γιατί δεν έρχεσαι να μείνεις μαζί μας στην Αθήνα. – Γιατί τι θα έχω παραπάνω εκεί;

*ταγάρι: είδος τσάντας

** νυχτέρι: εργασία κατά τη διάρκεια της νύχτας

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ  ΑΠΑΝΤΗΣΗ

 

Το  ταγάρι  , κατά τη γνώμη μου,   αντιπροσωπεύει τη σημασία  της διατήρησης  των οικογενειακών παραδόσεων . Το συγκεκριμένο  κειμήλιο αποτελεί τον συνδετικό  κρίκο που ενώνει την αφηγήτρια  του  διηγήματος  με τρεις προηγούμενες  γενιές , κάνοντας ζωντανή στη συνείδησή  της την  ιστορία  της οικογένειάς  της . Όπως παρατηρούμε , το ταγάρι αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο από τη μητέρα και τη γιαγιά της αφηγήτριας . Η μητέρα  της ,ενώ στην  εφηβεία της χρησιμοποιούσε  την τσάντα αυτή ως σύμβολο μόδας  («ήταν τότε της μόδας») , στο αφηγηματικό παρόν την αντιμετωπίζει με περιφρόνηση και χλευασμό ( «γέλασε», «ήθελε προφανώς να το ξεφορτωθεί») . Ωστόσο , η στάση της μητέρας έρχεται σε αντίθεση με εκείνη της γιαγιάς , η οποία συγκινείται μπροστά στη θέα του κειμηλίου και σχολιάζει με ευθύ  λόγο «πράγματα για μια  ζωή», δηλώνοντας με έμφαση  τη συναισθηματική αξία που είχε για εκείνη το ταγάρι . Η γιαγιά φαίνεται  λοιπόν να εκτιμά τον παραδοσιακό τρόπο ζωής , όπως αποδεικνύεται  και  από  το ερώτημα με το οποίο απαντά στην πρόσκληση της εγγονής της για μετεγκατάσταση στην Αθήνα «Γιατί τι παραπάνω θα έχω εκεί ;»

Αν ήμουν στη θέση της αφηγήτριας , ασφαλώς και θα κρατούσα το ταγάρι . Τα αντικείμενα που συνδέονται με την ιστορία  της οικογένειάς μας δεν έχουν απλή χρηστική , αλλά συναισθηματική αξία . Μας μεταφέρουν νοερά στο παρελθόν , μας γεννούν αναμνήσεις , μας δίνουν το ερέθισμα να αναζητήσουμε τις ρίζες μας , μας διδάσκουν και μας συγκινούν . Συνεπώς , ένα τέτοιο αντικείμενο θα αποτελούσε για μένα βαρυσήμαντη κληρονομιά

[220 περίπου λέξεις] 

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ : ΤΙ ΑΠΟΦΕΥΓΩ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

 

A.  TI ΑΠΟΦΕΥΓΩ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

1. Την απότομη έναρξη . Ακόμη κι αν λόγω του μικρού ορίου λέξεων δεν επιλέξω να χρησιμοποιήσω θεματική πρόταση , καλό είναι να ξεκινήσω την περίληψη με μία σύντομη εισαγωγική φράση του τύπου : «Σύμφωνα με το κείμενο /άρθρο /δοκίμιο κλπ ….» ή « Κατά τον αρθρογράφο /δοκιμιογράφο κλπ….»

2. Την πολύ συχνή χρήση ρημάτων που περιγράφουν τις προθέσεις του συγγραφέα του κειμένου : π.χ. υποστηρίζει , διατείνεται , συμπεραίνει , τονίζει κλπ

3. Τη σύνταξη περίληψης ,στην οποία περιγράφεται γενικόλογα η δομή του κειμένου ή του αποσπάσματος : π.χ. Ο συγγραφέας παρουσιάζει αρχικά τις αιτίες του φαινομένου της ανεργίας και έπειτα εστιάζει σε μία από αυτές . Έπειτα , εκφράζει την προσωπική του γνώμη για το θέμα αυτό και διατυπώνει ένα ερώτημα . Απαντά στο ερώτημα αυτό και ολοκληρώνει προτείνοντας μία πρωτοποριακή λύση για την αντιμετώπισή του . Με τον ίδιο αριθμό λέξεων μπορούμε να είμαστε περισσότερο σαφείς , χωρίς φυσικά να πλατειάζουμε

4. Την αναφορά πολύ συγκεκριμένων παραδειγμάτων , εκτός αν αυτά παρουσιάζονται πολύ εκτεταμένα στο απόσπασμα που πρέπει να πυκνώσουμε . Στην περίπτωση αυτή , μπορούμε να κάνουμε μια σύντομη αναφορά . Όταν πάλι γίνεται αναφορά σε πολλά παραδείγματα , μπορούμε να τα παρουσιάζουμε κατηγοριοποιώντας τα ( π.χ. από τον επαγγελματικό και τον οικονομικό χώρο )

5. Την αξιολόγηση των απόψεων του συγγραφέα , επιδοκιμάζοντας ή αποδοκιμάζοντάς τες . Το κείμενό μας έχει πληροφοριακό χαρακτήρα . Δεν αναλύουμε , δεν εμβαθύνουμε , δεν κρίνουμε . Μεταφέρουμε συνοπτικά τις απόψεις ενός άλλου προσώπου

6. Τη δυσανάλογη έκταση των περιόδων – προτάσεων που αφιερώνονται σε κάθε βασική πληροφορία του κειμένου . Αν για παράδειγμα ένα κείμενο περιλαμβάνει 5 βασικές πληροφορίες , αφιερώνουμε σε αυτές την ίδια περίπου έκταση στην περίληψη , ανάλογα και με τη βαρύτητα που δίνει ο συγγραφέας σε καθεμία από αυτές

7. Την αποσπασματικότητα στην παρουσίαση των ιδεών του κειμένου. Προσπαθούμε είτε με διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις είτε με άλλους τρόπους να επιτύχουμε τη συνοχή της περίληψης . Ωστόσο ,αποφεύγουμε την κατάχρηση των συνδετικών λέξεων και φράσεων

8. Τη χρήση άλλων ρηματικών προσώπων εκτός του τρίτου . Το ύφος του περιληπτικού κειμένου είναι συνήθως ουδέτερο και επίσημο

9. Τη χρήση κατακλείδας στην οποία καταλήγουμε σε ένα γενικότερο συμπέρασμα , διότι και στην περίπτωση αυτή γίνεται ένα είδος αξιολόγησης των ιδεών του κειμένου

10. Τη διπλή αναφορά σε ιδέες που επαναλαμβάνονται μέσα στο κείμενο. Κάθε ιδέα αναφέρεται μία φορά στην περίληψή μας

11. Τη συγγραφή της περίληψης χωρίς να έχουμε καταγράψει στο πρόχειρο με αρίθμηση τις βασικές ιδέες-πληροφορίες . Με αυτό τον τρόπο, μπορούμε να ελέγχουμε καλύτερα το όριο των λέξεων και άλλοτε να συμπτύσσουμε μία ιδέα περισσότερο , άλλοτε να την παρουσιάζουμε εκτενέστερα

12. Την αυτούσια μεταφορά λέξεων και φράσεων του κειμένου αναφοράς , χρησιμοποιώντας μάλιστα και εισαγωγικά . Σε κάθε περίπτωση , αναδιατυπώνουμε τις ιδέες του κειμένου χρησιμοποιώντας ,όσο είναι δυνατόν , συνώνυμες λέξεις –φράσεις

13. Τη χρήση σημείων στίξης : θαυμαστικά , εισαγωγικά , αποσιωπητικά κλπ , διότι λειτουργούν σα σχόλια

14. Την αναφορά του τίτλου του κειμένου , αν επιλέξουμε να χρησιμοποιήσουμε θεματική πρόταση . Στερούμαστε λέξεις που θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε στην παρουσίαση άλλων ιδεών

15. Τη μεγάλη υπέρβαση του ορίου των λέξεων. Αξιολογείται , εκτός των άλλων , η ικανότητά μας να είμαστε ακριβολόγοι και σύντομοι . Είναι , ωστόσο , λογική μία μικρή απόκλιση 5-10 λέξεων , εφόσον δεν περιλαμβάνονται περιττά στοιχεία

16. Την ποιητική λειτουργία της γλώσσας . Επιλέγω την αναφορική

17. Την παραβίαση της σειράς παρουσίασης των πληροφοριών του αρχικού κειμένου . Ακολουθώ αυτή τη σειρά και στην περίληψη

18. Την παρουσίαση των ιδεών σε δύο παραγράφους . Το περιληπτικό κείμενο αναπτύσσεται σε μία μόνο παράγραφο

B. ΤΙ ΑΠΟΦΕΥΓΩ ΣΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

1. Την ταύτιση του θέματος του κειμένου με την υπόθεσή του . Το θέμα είναι συνήθως μία γενικότερη ιδέα , η οποία αποτέλεσε τη βαθύτερη αφορμή για τη συγγραφή του κειμένου

2. Στο ίδιο πλαίσιο , το ερμηνευτικό σχόλιο δεν ταυτίζεται με την περίληψη του κειμένου . Ο κίνδυνος αυτός υπάρχει περισσότερο στα πεζά κείμενα . Ο μαθητής οφείλει να εντοπίσει το θέμα και να σχολιάσει τον τρόπο με τον οποίο το αναδεικνύει ο συγγραφέας στο έργο του

3. Τις γενικόλογες παρατηρήσεις πάνω στο θέμα , χωρίς αυτές να επιβεβαιώνονται από σχετικά χωρία του κειμένου αναφοράς . Δεν ξεχνούμε ότι η ερμηνεία μας είναι κειμενοκεντρική

4. Την απλή απαρίθμηση κειμενικών δεικτών , χωρίς αυτοί να εντάσσονται δημιουργικά στην ερμηνεία του θέματος . Επιπλέον , ο σχολιασμός των κειμενικών δεικτών δε θα πρέπει να αφορά τη γενικότερη λειτουργία τους ( π.χ. προσδίδει στο κείμενο αμεσότητα και ζωντάνια ) αλλά την ειδικότερη ( ποια ακριβώς ιδέα αναδεικνύει και με ποιο τρόπο μέσα στο κείμενο )

5. Την απότομη έναρξη με παρουσίαση κειμενικών δεικτών , χωρίς να έχουμε αναφέρει το θέμα και χωρίς να έχουμε αναδείξει πώς το πραγματεύεται στο κείμενο ο συγγραφέας . Καλό είναι να τηρούμε τη δομή : Θέμα κειμένου - τρόπος ανάδειξής του στο κείμενο – ερμηνεία με τη χρήση κειμενικών δεικτών –παρουσίαση προσωπικής άποψης

ΕΔΩ ΑΣ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΤΑ ΕΞΗΣ :

• Ακόμη κι αν δε ζητείται , καλό είναι να κάνουμε ένα μικρό προσωπικό σχόλιο στο τέλος του κειμένου μας

• Ακόμη κι αν η ερώτηση δε ζητά το θέμα του κειμένου , εμείς μπορούμε να ξεκινήσουμε με μία πολύ σύντομη αναφορά σε αυτό και έπειτα να απαντήσουμε στη συγκεκριμένη ερώτηση που τίθεται

• Ακόμη κι αν δε ζητούνται από την εκφώνηση κειμενικοί δείκτες , εμείς του αξιοποιούμε , χωρίς όμως να δίνουμε μεγάλη έκταση στον σχολιασμό τους

6. Τη μεγάλη υπέρβαση του ορίου των λέξεων . Στο πλαίσιο αυτό , βοηθητικός μπορεί να είναι ο προσχεδιασμός της ανάπτυξης του σχολίου μας , με ένα σύντομο διάγραμμα στο πρόχειρο

7. Την εστίαση σε ένα μόνο μέρος του κειμένου ( εφόσον το ερώτημα αφορά το θέμα του ) και την παραμέληση των υπολοίπων . Προσεγγίζουμε το κείμενο στο σύνολό του , διότι ενδέχεται στο τέλος να αναφέρεται κάτι που ανατρέπει την αρχική αντίληψη για το θέμα

8. Την πρόχειρη και πολύ συνοπτική παρουσίαση της προσωπικής μας ανταπόκρισης στο θέμα του κειμένου , ιδιαίτερα όταν αυτή είναι ένα από τα ζητούμενα του θέματος . Στο τμήμα αυτό του ερμηνευτικού σχολίου παρουσιάζουμε 3-4 επιχειρήματα που δικαιολογούν την άποψή μας 

    

   ΤΣΙΑΧΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 2022
   

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ : ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΩ ΣΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΝΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΙΔΕΩΝ : ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΛΑΘΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΤΣΙΑΧΡΗ

Μοιράζομαι    μαζί  σας  ορισμένες  χρήσιμες , κατά την κρίση μου, συμβουλές , οι  οποίες  μπορούν να κατευθύνουν  τους  μαθητές σωστά, όταν συνθέτουν ένα γραπτό  κείμενο  ιδεών 

1. Την  απόδειξη εκ του αντιθέτου :   Όταν  μου ζητούν  να  αποδείξω τη σημασία  μιας έννοιας ή ενός  φαινομένου  [ π.χ.  του διαλόγου ]   , αποφεύγω να   αναπτύξω την επιχειρηματολογία  μου παρουσιάζοντας   τις  επιπτώσεις  της αντίθετης έννοιας [ π.χ.  της έλλειψης  επικοινωνίας ]. Εστιάζω στο  ίδιο το  φαινόμενο  ή την έννοια
2. Την παρουσίαση  απλοϊκών παραδειγμάτων . Φροντίζω ώστε τα  παραδείγματα που θα φέρω , να έχουν καθολικότερη  ισχύ . Μπορώ , ωστόσο, να παρουσιάσω κάποιο παράδειγμα  από την τρέχουσα  επικαιρότητα , χωρίς  να το αναλύσω σχολαστικά 
3. Την  εκτεταμένη ιστορική  αναδρομή  . Εστιάζω στο παρόν , στη λειτουργία  του φαινομένου  στη σημερινή  εποχή . Μπορώ , ωστόσο , να  κάνω πολύ  σύντομη αναφορά   στο παρελθόν  , ιδιαίτερα  στον πρόλογο  , για  να  φανεί  συγκριτικά   ο ρόλος  μιας έννοιας  ή   η παρουσία  ενός προβλήματος 
4. Την  απλή αναφορά  των αιτίων , χωρίς  αυτά  να  συνδέονται  με  το προς απόδειξη φαινόμενο / πρόβλημα , διότι στην περίπτωση αυτή  το   επιχείρημά μου είναι ανολοκλήρωτο 
5. Την  ανάπτυξη   δεύτερης  εισαγωγικής  παραγράφου  μετά τον πρόλογο . Οι  εισαγωγικές   πληροφορίες  δίνονται  στον πρόλογο του κειμένου μας  και στη συνέχεια  απαντώνται   τα  ερωτήματα  που   τίθενται  από το θέμα . Σε περίπτωση  που μετά  τον πρόλογο , παρουσιάσω πάλι γενικόλογες πληροφορίες  , αυτό αποβαίνει  σε βάρος  της  ανάπτυξης  του  κυρίου μέρους  της έκθεσης . Άλλωστε , πρέπει να έχω υπόψη  ότι  πρέπει  να απαντήσω  σε  δύο (συνήθως)  ερωτήματα  μέσα σε   300-350  λέξεις  , άρα   καλό θα ήταν να εστιάσω  στην παρουσίαση  επαρκών  επιχειρημάτων  στο  κύριο  μέρος
6. Την  αναφορά   γενικόλογων  προτάσεων  αντιμετώπισης  ενός  ζητήματος –προβλήματος . Οι  προτάσεις  μου πρέπει να  είναι  συγκεκριμένες  και  να  περιγράφεται   ο τρόπος με τον οποίο  οδηγούν στην επίλυση  του προβλήματος .
7. Τη χρήση πολύ μεγάλων περιόδων , χωρίς μάλιστα να αξιοποιώ  σωστά  το κόμμα, διότι  υπάρχει  ο κίνδυνος  να  χαθεί  εύκολα  ο  ειρμός  των σκέψεών μου   και  να μην μπορέσω  να παρουσιάσω  πειστικά  και  ολοκληρωμένα  ένα  επιχείρημα   ή  να υπάρχουν  νοηματικά  άλματα ανάμεσα  στην  αποδεικτέα  θέση  και  στο συμπέρασμα  .  Αυτό δε σημαίνει  ότι η  χρήση  μακροπερίοδου  λόγου είναι  οπωσδήποτε  λανθασμένη . Απλώς  , καλό  θα ήταν να περιορίζεται   , διότι   η  κατάχρησή  του  κουράζει  τον αναγνώστη  και  καθιστά  το ύφος  του κειμένου  μας  ψυχρό και στριφνό .
8. Τη  χρήση  φράσεων   χωρίς  ρήμα  ή   δευτερευουσών  προτάσεων  χωρίς  κύρια (  κάτι τέτοιο  κάνουν συχνά  οι μαθητές  , όταν παρουσιάζουν  προτάσεις  , ξεκινώντας  τις περιόδους  με  το  «να» ).
9. Την    κατάχρηση  του ρήματος  «πρέπει»  στην παρουσίαση  προτάσεων. Το συγκεκριμένο  ρήμα  φανερώνει έναν απόλυτο  τρόπο σκέψης και  καλό  θα ήταν να περιορίζεται  η χρήση του . Στη θἐση  του  μπορούμε να  χρησιμοποιήσουμε  φράσεις  που  δηλώνουν  μετριοπάθεια  και  διαλλακτικότητα  :  « μία ενδιαφέρουσα  ιδέα  θα ήταν ….» , «είναι  δυνατόν να …» , «ωφέλιμο  θα ήταν ….»  κλπ
10. Την  αναφορά  προτάσεων  ή  τη χρήση  δεοντολογικού  λόγου στην παρουσίαση  των αιτίων  ή  των συνεπειών  ενός  προβλήματος . Αυτό  φανερώνει  μία έλλειψη   επιχειρημάτων  από την πλευρά  του  μαθητή  και  μία προσπάθεια  αναπλήρωσής  της   με  πληροφορίες  άσχετες  με  το ζητούμενο
11. Την   εστίαση  σε ένα  μόνο   αίτιο  /   αποτέλεσμα /μέτρο  αντιμετώπισης  /παράδειγμα  και  την εξαντλητική  παρουσίασή  του .  Καλό θα ήταν σε κάθε ζητούμενο  να παρουσιάζουμε  τρία  περίπου  επιχειρήματα  και  να  τα  σχολιάζουμε  επαρκώς  , αλλά όχι  εξαντλητικά 
12. Την  άτακτη  παρουσίαση   των  ιδεών –επιχειρημάτων μας .  Πρέπει  να  ακολουθούμε ένα συγκεκριμένο  σχέδιο  στην ανάπτυξη  του κειμένου  μας  , οργανώνοντας  τις ιδέες  με  άξονες –γενικότερες  κατηγορίες [ π.χ.  ατομικά –συλλογικά  ,   εσωτερικά –εξωτερικά  ,  αναπτυγμένες  - αναπτυσσόμενες  χώρες ,  θεωρητικά –πρακτικά   κλπ ] . Πολλές  φορές  ,  την οργάνωση μας  την αποκαλύπτει  η εκφώνηση  του θέματος 
13. Την  παρουσίαση  γενικόλογων  απόψεων  , όταν  το  θέμα  ζητά  την προσωπική  μας  σχέση  ή  εμπειρία  . Σε  αυτή  την περίπτωση  αξιοποιούμε  είτε  το α΄ ενικό  πρόσωπο  είτε  φράσεις όπως  :  κατά  τη γνώμη  μου , σύμφωνα  με τις προσωπικές  μου πεποιθήσεις , η  προσωπική  μου εκτίμηση  είναι  κλπ
14. Την   αξιοποίηση  τυποποιημένων  προλόγων  και επιλόγων ,  οι οποίοι  μάλιστα , αρκετές  φορές  , δίνουν την εντύπωση  ενός ξένου σώματος  στην  έκθεση . Μπορώ  να έχω στο μυαλό  μου  γενικότερους   τρόπους οργάνωσης  του προλόγου  και του επιλόγου   και  να τους εφαρμόζω  κατά  περίπτωση    στο ζητούμενο  θέμα .
15. Την  υπερβολικά  μεγάλη  έκταση  του προλόγου και  του  επιλόγου . Σε ένα  κείμενο  300-350  λέξεων  , ιδανικό  θα ήταν  ο  πρόλογος  να έχει έκταση  7-8  σειρών ( ανάλογα  και με το μέγεθος  των γραμμάτων του μαθητή ), ενώ  ο επίλογος     έκταση 5-6  σειρών
16. Την  παρουσίαση   επιχειρημάτων   στον  πρόλογο ή στον  επίλογο  . Τα  τμήματα   αυτά  έχουν αντίστοιχα  εισαγωγικό  και ανακεφαλαιωτικό  ρόλο . Επομένως  ,  δεν περιλαμβάνουν πληροφορίες  που  πρέπει να περιληφθούν    στο     κύριο  μέρος   
17. Την απότομη  μετάβαση  από  το ένα  τμήμα του  κειμένου στο άλλο . Φροντίζω ώστε είτε στην ολοκλήρωση  ενός  τμήματος  είτε  στην έναρξη  ενός  καινούριου  να  χρησιμοποιώ  τις κατάλληλες  φράσεις  , οι  οποίες εξασφαλίζουν  την απαραίτητη  συνοχή  και  αλληλουχία  στο κείμενό  μου
18. Τη  χρήση  πολλών  ρητορικών ερωτημάτων   στην  ανάπτυξη  της επιχειρηματολογίας  μου . Αυτό  που  έχω στο μυαλό  μου το παρουσιάζω  με  αποφαντικές   προτάσεις  [ προτάσεις  κρίσεως ]   και  όχι  με ερωτηματικό  τρόπο. Μπορώ  , ωστόσο , να χρησιμοποιήσω  σε ένα   ή το  πολύ  δύο  σημεία  κάποιο  ρητορικό  ερώτημα  , όταν αυτό δε μεταφέρει κάποιο επιχείρημα , αλλά  έχει κυρίως μεταβατικό  ρόλο . Με  τη χρήση του  το ύφος  του κειμένου μου γίνεται  πιο ζωηρό 
19. Την  αυτούσια  μεταφορά   ιδεών  των κειμένων αναφοράς   στο  γραπτό  μας , ακόμη και με τη χρήση εισαγωγικών  ή  φράσεων  του  τύπου  « Όπως  επισημαίνει ο συγγραφέας  του κειμένου  Ι  ….» . Αξιοποιούμε τις  πληροφορίες  των κειμένων αναφοράς  ως δικές  μας  ιδέες  , προσαρμόζοντάς  τες   στις σκοπιμότητες  του δικού μας   κειμένου  και    χωρίς να τις αντιγράφουμε 
20. Την  ανισότιμη  ανάπτυξη   της  απάντησής  μας   στα συνήθως  δύο  ερωτήματα  του θέματος .Φροντίζουμε  ώστε  η  έκταση  της  ανάπτυξης  των   δύο  μερών να είναι  όσο  το δυνατόν  πιο ισορροπημένη
21. Την  υιοθέτηση  ενός  έντονα   προφορικού   ύφους  στην έκφρασή  μας. Ακόμη  και στην περίπτωση  που θέλουμε να προσδώσουμε ένα  πιο οικείο ύφος  στην έκθεσή  μας  , είναι  θεμιτό να αποφεύγουμε  λέξεις  και φράσεις που χρησιμοποιούμε  στην  καθημερινή μας  συναναστροφή .
22. Τη   χρήση  προσφώνησης  και  αποφώνησης  ως μοναδικών   υφολογικών  στοιχείων   στους  κειμενικούς  τύπους  της  ομιλίας  και της επιστολής .  Είναι  σωστό  να  χρησιμοποιούμε και άλλα  επικοινωνιακά  στοιχεία  , όπως  :  α΄ ἠ  β’ πρόσωπο   και    αποστροφές  στο  κοινό  ή  στους αποδέκτες  . 
23. Τις   επαναλήψεις   λέξεων –φράσεων  ή  ιδεών .  Αυτό  μπορεί  να αποφευχθεί  με τον προηγούμενο  σχεδιασμό   της  δομής  του κειμένου  μας   και  την   προσεκτική  ανάγνωσή  του  μετά  την ολοκλήρωση  της συγγραφής
24. Τη  σύγχυση  στην παρουσίαση  φαινομένων –αιτιών  μιας  έννοιας  .  Όταν μας ζητείται να  αναφέρουμε  χαρακτηριστικά  παραδείγματα  ή φαινόμενα ,  αξιοποιούμε  κυρίως  την περιγραφή ,  αναδεικνύουμε  δηλαδή  και  περιγράφουμε  τις  χαρακτηριστικές   περιπτώσεις  που  επιβεβαιώνουν  την ύπαρξη αυτής  της έννοιας   στο άτομο  ή στο σύνολο
25. Τη    μεγάλη  υπέρβαση  του ορίου  των λέξεων . Εφόσον  υπάρχει  ένας  τέτοιος περιορισμός , οφείλουμε να τον τηρούμε  και  να  φροντίζουμε  πριν ξεκινήσουμε  τη συγγραφή  να έχουμε  επιλέξει  τις  ιδέες που θα στηρίξουν την επιχειρηματολογία  μας  
26. Την  εκτεταμένη  και   άτακτη  χρήση  παραπομπών –σημειώσεων . Όταν  θέλουμε να προσθέσουμε  μία πληροφορία  στο γραπτό μας , κάνουμε  τις    παραπομπές   σε εμφανές  σημείο   (  κατά  προτίμηση  στο τέλος  της σελίδας  )  με  συγκεκριμένη σειρά  και  με  τη χρήση  αστερίσκου /αστερίσκων ή    αριθμού/αριθμών   . Η  αταξία  στο γραπτό  και η αναζήτηση  πληροφοριών  κουράζουν  τον διορθωτή  και  ενδέχεται να  μας αφαιρεθούν  μονάδες . Αποφεύγουμε , επίσης , τις  πολλές   μουντζούρες  και   τα άσχημα  , υπερβολικά  μικρά  ή  κολλημένα μεταξύ τους  γράμματα .
27. Τις  παρενθέσεις  ( Παρουσιάζουμε  τις  παρενθετικές  πληροφορίες  μέσα  σε κόμμα  )  ,  τις συντομογραφίες ( γράφουμε  τις φράσεις  αναλυτικά )   και τους ξενικούς όρους ( εφόσον υπάρχουν οι αντίστοιχοι  ελληνικοί ) .
28. Την  κατάχρηση  της  επίκλησης  στο συναίσθημα   ( με  την  αξιοποίηση  συναισθηματικά  φορτισμένων  λέξεων –φράσεων )  ή στην αυθεντία ( με την παράθεση  απόψεων  επιστημόνων /πνευματικών ανθρώπων  κλπ )  . Αξιοποιούμε  κυρίως  την επίκληση  στη λογική  , με την παρουσίαση  επιχειρημάτων  και τεκμηρίων  (  αποφεύγοντας  ωστόσο  την  εκτεταμένη  αναφορά  στα τελευταία, εκτός να  ζητείται  κάτι τέτοιο από το θέμα  ) . Επιπλέον , δεν παρουσιάζουμε  στοιχεία  δικής  μας επινόησης  : π.χ.  στατιστικές  έρευνες  που δεν έχουν γίνει  ή  φράσεις  που δεν έχουν ειπωθεί  από  σπουδαίες  προσωπικότητες 
29. Την  απολυτότητα   ή  την υπερβολή    στη διατύπωση  των απόψεών  μας . Προσπαθούμε  να  είμαστε  συγκρατημένοι  και μετριοπαθείς  , χωρίς να δραματοποιούμε μία κατάσταση  . Στο  πλαίσιο  αυτό , όταν αναφερόμαστε  σε ένα  σύνολο  , είναι  καλό να χρησιμοποιούμε  φράσεις όπως  « οι περισσότεροι από» , « αρκετοί  από» , « σε μεγάλο ποσοστό»  κλπ
30. ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ  ,  Η  ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ  ΠΡΕΠΕΙ  ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ   ΤΡΙΑ  ΒΗΜΑΤΑ  : πριν   τη  συγγραφή  ( σχεδιασμός  )    -    συγγραφή ( εφαρμογή  όσων σχεδιάστηκαν )    - μετά  τη συγγραφή  ( έλεγχος  της  επιτυχίας  όσων σχεδιάστηκαν) 

Τσιαχρής   Κώστας    2022