ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Επιμέλεια  ασκήσεων  :  Κώστας   Τσιαχρής  

A.   Στην  παράγραφο  που ακολουθεί   :

1.       Να   πυκνώσετε  το  περιεχόμενο  της παραγράφου   σε   μία   θεματική  πρόταση  μέχρι   10  λέξεις  

......................................................................................................................................

2.       Με  ποιο  τρόπο  οι διαρθρωτικές  λέξεις –φράσεις   «σε αντίθεση» ,  «έτσι»  και «ιδιαίτερα»   βοηθούν  τον συντάκτη να  εκθέσει   την επιχειρηματολογία  του; 

3.       Ο  συγγραφέας  υποστηρίζει  ότι  ο  διάλογος   συμβάλλει  στην  αλλαγή   του ρόλου  του εκπαιδευτικού.  Η πρόταση  αυτή   επιβεβαιώνεται  η διαψεύδεται  από  το περιεχόμενο  της παραγράφου;

4.       Να εντοπίσετε  μία αναφορική  πρόταση  και να εξηγήσετε  ποιος  είναι ο ρόλος της στο  κείμενο 

Ο διάλογος –είτε προέρχεται από ένα πρόσωπο είτε από περισσότερα– ασκεί στην ψυχή του ακροατή έντονη παιδευτική επίδραση, όπως άλλωστε όλα τα συνταρακτικά συμβάντα. Αυτός –σε αντίθεση με το μονόλογο, που είναι πολλές φορές ανιαρός, πληκτικός και μονότονος– διακρίνεται για την ευλυγισία, την πολλαπλότητα, τη ζωντάνια και τις αντιθέσεις, ώστε να δίνει μια πιο αληθινή εικόνα του κόσμου, με ζωηρότερα χρώματα. Έτσι διατηρεί αδιάπτωτο το ενδιαφέρον των ακροατών. Η κατανόηση της αλήθειας αυτής συνετέλεσε, ώστε να δίνεται κατά τη διδασκαλία μεγαλύτερη βαρύτητα στο διάλογο παρά στο μονόλογο. Ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, καθίσταται όλο και περισσότερο αισθητή η αναγκαιότητά του προς αποδοτικότερη και ουσιαστικότερη μάθηση.

Β. Στην  παράγραφο που ακολουθεί :

1.      Ποιος  πλαγιότιτλος   αποδίδει   επιτυχέστερα  το  περιεχόμενο  της παραγράφου  που ακολουθεί; Να  αιτιολογήσετε  την επιλογή  σας 

·         Η   παιδαγωγική  αξία   του  γέλιου  

·         Η   διαχρονική  αξία  του γέλιου στην εκπαίδευση

·         Οι  επιπτώσεις  της  απουσίας  του χιούμορ  από την εκπαίδευση 

2.      Για  ποιο  λόγο   ο συγγραφέας   του  κειμένου κάνει  αναφορά   στην αναλογία  που χρησιμοποιεί  ο  Πλάτωνας, για να τονίσει  τη σημασία  του γέλιου   στην εκπαίδευση; 

3.      Να  αναγνωρίσετε  την ορθότητα  ή το ψεύδος  των ακόλουθων  προτάσεων, με βάση  το περιεχόμενο  της παραγράφου  . Να  εντοπίσετε  τα σχετικά  χωρία  

·         Τα  τραγούδια και  τα αστεία  πρέπει  να  αποτελούν   τον  κυρίαρχο  σκοπό  του  μαθήματος 

·         Κατά  τον Πλάτωνα, για να αποφευχθεί  η κατανάλωση  βλαβερών πραγμάτων  από έναν άρρωστο , πρέπει  αυτά να του  δίνονται   σε  φαγητά  χωρίς  γεύση 

·         Το χιούμορ   ουσιαστικά  αποτελεί   μία όψη  του  διαλόγου  μεταξύ   εκπαιδευτικού  και μαθητή 

·         Τα  παιδιά  δεν έχουν ως  βασικό κριτήριο των ενεργειών τους  το ευχάριστο και το δυσάρεστο

4.      Να   αντικαταστήσετε  τις  λέξεις με τα  έντονα στοιχεία  με  άλλες συνώνυμες  που ταιριάζουν σε πιο οικείο  ύφος λόγου  

Η αναγκαιότητα και η χρησιμότητα του γέλιου, κατά τη μάθηση, τεκμηριώνονται από τον Πλάτωνα και κατ’ άλλο τρόπο. Υποστηρίζει συγκεκριμένα ότι, επειδή οι παιδικές ψυχές δεν μπορούν να υποφέρουν για πολύ τη σοβαρότητα και την επιμέλεια, είναι ανάγκη να διανθίζεται το μάθημα με τραγούδια και αστεία. Αυτά δεν είναι αυτοσκοπός αλλά απλώς μέσον, προκειμένου να συντελεστεί η μάθηση ευκολότερα. Κάνει μάλιστα μια παρομοίωση του μαθητή με τον ασθενή. Όπως, δηλαδή , προσπαθούν να δώσουν στον άρρωστο το κατάλληλο φάρμακο με νόστιμα και γλυκά εδέσματα, ενώ ό,τι δεν επιτρέπεται να πάρει (πλην όμως τα επιθυμεί) του προσφέρεται με άνοστα φαγητά, έτσι και κατά τη διδασκαλία είναι απαραίτητο το γέλιο. Με τον τρόπο αυτό, τα παιδιά συνηθίζουν με ορθό τρόπο να ασπάζονται και να υιοθετούν τα καλά και να αποφεύγουν τα κακά. Αναπόσπαστο λοιπόν στοιχείο της παιδευτικής αξίας του διαλόγου, και συνεπώς συστατικό της διδασκαλίας, είναι και το λεγόμενο χιούμορ του δασκάλου, το οποίο θεωρείται ακόμα και σήμερα αναγκαίο για επιτυχή μάθηση, ώστε αποκαλείται παιδαγωγική αρετή. Κι αυτό, γιατί η χαρά και η λύπη είναι πρωταρχική αίσθηση και βασικό κριτήριο ενεργειών των παιδιών. Με βάση αυτές, δημιουργούνται η «αρετή» και η «κακία» στην παιδική ψυχή. Η κατάκτηση δε της αρετής ονομάζεται αληθινή παιδεία.

Γ. α]Πως θα χαρακτηρίζατε  το ύφος  που κυριαρχεί   σε  καθεμία  από    τις ακόλουθες παραγράφους     ; β] Ποιες εκφραστικές επιλογές     επιβεβαιώνουν  την απάντησή σας  ;

1.    Είχαμε  κι εμείς  , όπως  τόσοι άλλοι Έλληνες    τουρίστες   , την ατυχή έμπνευση   να θελήσουμε   να περάσουμε   ένα Σαββατοκύριακο    στο κοντινό νησί . Φρούδες ελπίδες   .....Γιατί    , από τη στιγμή  που πατήσαμε    το πόδι μας   στο νησί   , βρεθήκαμε   αντιμέτωπες    με .......το ρατσισμό   που επικρατεί απέναντι στους  Έλληνες .   Δωμάτιο ;  Πού τέτοια τύχη  !.... Στο ξενοδοχείο  η απάντηση  ήταν καταφατική  [ή τουλάχιστον , έτσι νομίσαμε  ], διότι το δωμάτιο     που υπήρχε  έπρεπε να   είναι ελεύθερο   το άλλο πρωί στις  10  , εφόσον θα ερχόταν  το γκρουπ με τους ξένους  . Το ίδιο συνέβαινε   και σε κάθε  «πολιτισμένο»   ξενοδοχείο    του νησιού   που ρωτήσαμε  .....στα ελληνικά . Όσο για τα ενοικιαζόμενα  δωμάτια [Ο θεός να τα κάνει  δωμάτια ] : τουαλέτες στο διάδρομο ,  ντους στην αυλή  , μπάνιο .....στο πλυσταριό  , και οι τιμές  ,.....τιμές και με τη «βούλα του ΕΟΤ» .

2.    Η προσπάθεια  αφαιρέσεως  της τρίαινας από    το σπλαχνικό κρανίο  του θύματος  είχε  κάτι το ιδιαίτερο .Όπως είναι γνωστό , τα άκρα  των σκελών   είναι αγκιστροειδή   , έτσι ώστε  τα εμπεπαρμένα  τμήματα  δεν μπορούσαν να αφαιρεθούν  ελκόμενα προς τα πίσω , διότι εμποδίζονταν από τους ιστούς   και υπήρχε πιθανότητα    προκλήσεως   μεγαλύτερων βλαβών . Έτσι , χρησιμοποιήθηκε   μεγάλη  ψαλίδα  κοπής ατσάλινων βεργών  , με τα οποία κατορθώθηκε η κοπή των σκελών της  τρίαινας . Αμέσως μετά , τα εμπεπαρμένα    σκέλη  τραβήχτηκαν από την έμπαρσή τους στα οστά   και αφαιρέθηκαν κατά τη φορά  της εισδύσεως . Τότε μόνο έγινε    δυνατό να ελεγχθεί  η κατάσταση  των οφθαλμών . Ο αριστερός οφθαλμός ήταν  διερρηγμένος    σχεδόν πλήρως   στο ύψος  του ισημερινού   , ενώ ο δεξιός   , παρά  τη  βίαιη μετατόπισή  του από το άλλο σκέλος της  τρίαινας και τον  βαρύ  τραυματισμό  του κόγχου , διαπιστώθηκε ότι ήταν υγιής.

Δ. Στην παράγραφο  που ακολουθεί  :

1.       Ο  συγγραφέας    οργανώνει   την  παράγραφο  που  ακολουθεί    :  α] με  τη χρήση  μιας  αντίθεσης    β]παρουσιάζοντας  ένα  αίτιο  και  στη συνέχεια  τα αποτελέσματά  του  γ]με  μία  αναλογία . Να  επιλέξετε  τη  σωστή  απάντηση  και  να  δικαιολογήσετε  την  επιλογή  σας  

2.       Να   πυκνώσετε  το  περιεχόμενο  της παραγράφου  σε μία  περίοδο  μέχρι  25 λέξεις 

3.       Ο εκδημοκρατισμός και η αθρόα κατανομή των αγαθών του πνευματικού πολιτισμού  κατάργησε και τα όρια του πνευματικού προβαδίσματος  : Να  μετατρέψετε  τη σύνταξη  σε  παθητική  

4.       Με  το  β συνθετικό  των λέξεων να  σχηματίσετε  μία καινούρια  σύνθετη  λέξη, που να είναι ουσιαστικό  :  προνόμιο, συνέβαινε, αντίθετο  , φυλλομετρώντας , ανάγνωση 

Σε κοινωνίες όπου η γραφή (και η ανάγνωση, φυσικά) αποτελούσε προνόμιο πανίσχυρων μειοψηφιών, ο αστοιχείωτος κατείχε αυτόματα μια κατώτερη κοινωνική βαθμίδα. Τα «γράμματα» ήταν μυστική δύναμη, θείο δώρο, κατά συνέπεια, ανήκαν σε λίγους και ισχυρούς. Οι προνομιούχοι, άτομα των μεγάλων ευθυνών και της ραστώνης, δεν είχαν σχέση με τη χειρωναξία, τον πόλεμο, τον όποιο σωματικό μόχθο… Συνέβαινε, δηλαδή, το αντίθετο από αυτό που συμβαίνει σήμερα. Ο εκδημοκρατισμός και η αθρόα κατανομή των αγαθών του πνευματικού πολιτισμού, καταργώντας τα ιερατεία, κατάργησε και τα όρια του πνευματικού προβαδίσματος. Όλα ανήκουν σε όλους. Το βιβλίο διάβηκε θριαμβευτικά το κατώφλι του πληβείου, ώστε κάθε κοινωνία να είναι κοινωνία πολιτών, κοινωνία εργατών και αγοραστών, όπως και κοινωνία αναγνωστών. Δεν υπάρχει σχεδόν άνθρωπος που να μην πέρασε κάποιες ώρες της ζωής του με χαμηλωμένα βλέφαρα, φυλλομετρώντας τις σελίδες κάποιου βιβλίου.

Ε.  Στην  παράγραφο που  ακολουθεί  :

1.       Να  εξηγήσετε  τον λόγο για τον οποίο  ο  συγγραφέας   ανατρέχει  στο  παρελθόν , κάνοντας αναφορά  στο  Μαντείο  των Δελφών

2.       Να   εντοπίσετε  τρία  σημεία  όπου  ο  λόγος  του  συγγραφέα   χαρακτηρίζεται  από προφορικότητα . Έπειτα, να εξηγήσετε  τι πετυχαίνει  με τον τρόπο  αυτό

3.       δηλαδή ,  λοιπόν, για να  :  Να  αντικαταστήσετε  τις  διαρθρωτικές  λέξεις-φράσεις με άλλες  που  δηλώνουν  την ίδια   νοηματική  σχέση 

4.       Να  γράψετε μία  περίοδο- κατακλείδα , η  οποία να  συνοψίζει  το συμπέρασμα  που προκύπτει  από  την  επιχειρηματολογία  του συγγραφέα  

Το κακό με τις προβλέψεις είναι ότι συνήθως πέφτουν έξω. Το καλό γι’ αυτούς που τις αποτολμούν είναι ότι τις ξεχνάμε γρήγορα. Αυτό φαίνεται ότι το είχαν αντιληφθεί από νωρίς στο Μαντείο των Δελφών, γι’ αυτό και φύλαγαν τα νώτα τους προκειμένου να μην εκτεθούν. Κατανόησαν εγκαίρως δηλαδή αυτό που αρνούμαστε πεισματικά να δεχθούμε ακόμη και σήμερα. Ότι ο άνθρωπος, όσο και αν το επιθυμεί, όση πρόοδο και αν έχει πετύχει, δεν διαθέτει στις εργοστασιακές του ρυθμίσεις επιλογή για να προβλέπει τα μελλούμενα. Αν παρ’ ελπίδα λοιπόν η Πυθία μεταφερόταν στη δική μας εποχή, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα ρίσκαρε να χαλάσει το προφίλ της επιχειρώντας παράτολμες εκτιμήσεις για το αν π.χ. θα διαλυθεί η ευρωζώνη ή για το πόσο βαθύ θα είναι το αποτύπωμα που θα αφήσει η πανδημία στον κόσμο μας και στην ανθρώπινη φύση. Για να αντιληφθεί κανείς τα όρια των ανθρώπινων δυνατοτήτων αρκεί να ανατρέξει στις δεκάδες εκτιμήσεις μεγαλόσχημων καθηγητών και αναλυτών που διαψεύστηκαν πανηγυρικά, στα όσα δεν μπόρεσαν ούτε καν να υποψιαστούν και όμως συνέβησαν αλλά και στις καθιερωμένες ετήσιες προβλέψεις που έγιναν πριν από μόλις λίγους μήνες.

ΣΤ. Στην  παράγραφο που ακολουθεί:

1.       Η  παράγραφος  αυτή προέρχεται  από  ένα άρθρο. α] Ποιο γεγονός   ,το οποίο αναφέρεται  στο κείμενο, αποτέλεσε  την αφορμή  για τη συγγραφή του β] Ποιο  θέμα  πραγματεύεται  ο συγγραφέας  με αφορμή  το γεγονός  αυτό;

2.       Για  ποιον  λόγο χρησιμοποιεί  ο  συγγραφέας   ξενικές  λέξεις και φράσεις;

3.       Το  κείμενο  διακρίνεται  από  ένα  ύφος  προσωπικό  και οικείο. Να τεκμηριώσετε  την παρατήρηση  αυτή  με  αναφορά   σε  τρεις  γλωσσικές  -εκφραστικές   επιλογές 

Οταν είδα εκείνο το «sexistes» στον τοίχο του σταθμού μετρό «Ακρόπολη» σκέφτηκα πολύ απλά. Ή αυτός που το έγραψε είναι δικό μας παιδί, που επειδή χρησιμοποιεί λατινικούς χαρακτήρες νομίζει ότι γράφει στα «ξένα», ή είναι Γάλλος […] Θα με στενοχωρούσε αν μάθαινα ότι τα δικά μας παιδιά, με τέτοια μόρφωση που τους παρέχει η ημετέρα παιδεία, δεν ξέρουν να ορθογραφήσουν τον σεξιστή στα αγγλικά. Για τα λοιπά συνθήματα δεν έχω τίποτε να πω. Είναι ορθογραφημένα και αποτελούν πρώτης τάξεως σχόλιο στην ιδεολογία που προσπαθεί να περάσει στους ανύποπτους επιβάτες του μετρό το γύψινο αντίγραφο της ζωφόρου του Παρθενώνα. Το επισημαίνω, διότι κάπου διάβασα ότι τα «παιδιά» βανδάλισαν αγάλματα. Αγάλματα με την ευρεία σημασία του όρου. Ό, τι είναι ασπρουλό και ό, τι παριστάνει ανθρώπους ντυμένους με χιτώνες, άγαλμα είναι. Ο θρίαμβος της ημετέρας παιδείας δε διακρίνεται μόνο στη συμπεριφορά των κουκουλοφόρων και πολλοί διαμορφωτές της κοινής γνώμης τον επιδεικνύουν υπερηφάνως. Επανέρχομαι στα συνθήματα που σχολιάζουν την ιδεολογία της ζωφόρου. Δεν χωράει αμφιβολία ότι οι πρόγονοί μας ήσαν σεξιστές. Απόδειξη ότι στη ζωφόρο μόνον οι άνδρες είναι έφιπποι και υποχρεώνουν τις γυναίκες τους να τους ακολουθούν πεζή. «Eat cops not meat» αναφέρει η επιγραφή λίγο πιο κάτω. Προσπαθώ να βρω έναν vegan σε όλη την «Ιλιάδα» και δυστυχώς δε βρίσκω κανέναν. Τους άρεσε, μάλιστα, τόσο πολύ το κρέας, ώστε να τρώνε τις σάρκες και να αφήνουν μόνο την τσίκνα του ψητού για τους θεούς τους. Άφησα για το τέλος το κορυφαίο, και άκρως επίκαιρο «No borders». Οι πρόγονοί μας είχαν μανία με τα σύνορα και μάλιστα με τα τείχη, και ήταν τόσο φανατισμένοι, ώστε όταν κάποιος έκανε την απόπειρα να τα παραβιάσει, να αρπάζουν τα όπλα για να τα προστατεύσουν.

Ζ. Παρατηρώντας  την εικόνα  που ακολουθεί  , να γράψετε  σε  μία  παράγραφο  50-60 λέξεων  τα συναισθήματα  που  σας  προκαλεί 

Η δυστυχία του να είσαι άγαλμα στην  Αθήνα


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ  ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Επιμέλεια   Κώστας  Τσιαχρής

A  ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  

1.       Να   πυκνώσετε  το  περιεχόμενο  της παραγράφου   σε   μία   θεματική  πρόταση  μέχρι   10  λέξεις  

Η   παιδαγωγική  αξία  του  διαλόγου 

2.       Με  ποιο  τρόπο  οι διαρθρωτικές  λέξεις –φράσεις   «σε αντίθεση» ,  «έτσι»  και «ιδιαίτερα»   βοηθούν  τον συντάκτη να  εκθέσει   την επιχειρηματολογία  του; 

Η   διαρθρωτική  φράση « σε αντίθεση»   βοηθά  τον συντάκτη να  καταστήσει  εμφανέστερες  τις  αρετές  του διαλόγου , αντιπαραθέτοντάς  τον  με τον μονόλογο . Με  τη  λέξη «έτσι»   παρουσιάζει   τα  οφέλη  που προκύπτουν  για  τον  ακροατή , ενώ  με  τη  λέξη «ιδιαίτερα»  τονίζει  το γεγονός  ότι  η   συνειδητοποίηση  της αναγκαιότητας  του διαλόγου στην  εκπαίδευση  διαπιστώνεται   τα  τελευταία  χρόνια 

3.       Ο  συγγραφέας  υποστηρίζει  ότι  ο  διάλογος   συμβάλλει  στην  αλλαγή   του ρόλου  του εκπαιδευτικού.  Η πρόταση  αυτή   επιβεβαιώνεται  η διαψεύδεται  από  το περιεχόμενο  της παραγράφου;

Διαψεύδεται  , διότι δεν προκύπτει  άμεσα  από τα λεγόμενα  του συγγραφέα  

4.       Να εντοπίσετε  μία αναφορική  πρόταση  και να εξηγήσετε  ποιος  είναι ο ρόλος της στο  κείμενο 

Υπάρχει η αναφορική  πρόταση «, που είναι πολλές φορές ανιαρός, πληκτικός και μονότονος» , με την οποία δίνονται  κάποια  χαρακτηριστικά  του  μονολόγου. Ωστόσο,  επειδή   πρόκειται  για  πρόσθετες  πληροφορίες  ,οι  οποίες  θα μπορούσαν να παραλειφθούν ,  η  πρόταση  είναι  προσθετική  

Β ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  

1.      Ποιος  πλαγιότιτλος   αποδίδει   επιτυχέστερα  το  περιεχόμενο  της παραγράφου  που ακολουθεί; Να  αιτιολογήσετε  την επιλογή  σας 

·         Η   παιδαγωγική  αξία   του  γέλιου  

·         Η   διαχρονική  αξία  του γέλιου στην εκπαίδευση

·         Οι  επιπτώσεις  της  απουσίας  του χιούμορ  από την εκπαίδευση 

Ο  δεύτερος  πλαγιότιτλος  αποδίδει  καλύτερα  το περιεχόμενο  της παραγράφου , εφόσον  ο  συγγραφέας  μιλώντας  για την αξία  του γέλιου  στη διδακτική  διαδικασία , κάνει  αναδρομή στο παρελθόν  , παρουσιάζοντας  τις  απόψεις του Πλάτωνα  πάνω στο  θέμα  αυτό 

2.      Για  ποιο  λόγο   ο συγγραφέας   του  κειμένου κάνει  αναφορά   στην αναλογία  που χρησιμοποιεί  ο  Πλάτωνας, για να τονίσει  τη σημασία  του γέλιου   στην εκπαίδευση; 

Με  την αναλογία  αυτή  αποτυπώνει  πιο γλαφυρά  και  παραστατικά   το   μήνυμα  που θέλει να μεταδώσει  ο  Πλάτωνας , ότι  δηλαδή  το  γέλιο  είναι το μέσο με το  οποίο  μπορούν να  διδαχθούν  στον μαθητή  δύσκολες  ή  και  πολλές φορές  πληκτικές  γνώσεις. Με τον τρόπο αυτό , διεγείρεται  το ενδιαφέρον  του αναγνώστη  και  γίνεται  πιο εύκολα  κατανοητό  αυτό  που  υποστηρίζει ο Πλάτωνας , και  κατ΄ επέκταση  ο  συγγραφέας

3.      Να  αναγνωρίσετε  την ορθότητα  ή το ψεύδος  των ακόλουθων  προτάσεων, με βάση  το περιεχόμενο  της παραγράφου  . Να  εντοπίσετε  τα σχετικά  χωρία  

·         Τα  τραγούδια και  τα αστεία  πρέπει  να  αποτελούν   τον  κυρίαρχο  σκοπό  του  μαθήματος    Λ  (Αυτά δεν είναι αυτοσκοπός αλλά απλώς μέσον, προκειμένου να συντελεστεί η μάθηση ευκολότερα)

·         Κατά  τον Πλάτωνα, για να αποφευχθεί  η κατανάλωση  βλαβερών πραγμάτων  από έναν άρρωστο , πρέπει  αυτά να του  δίνονται   σε  φαγητά  χωρίς  γεύση      Σ  ( ό,τι δεν επιτρέπεται να πάρει (πλην όμως τα επιθυμεί) του προσφέρεται με άνοστα φαγητά)

·         Το χιούμορ   ουσιαστικά  αποτελεί   μία όψη  του  διαλόγου  μεταξύ   εκπαιδευτικού  και μαθητή  Σ  (Αναπόσπαστο λοιπόν στοιχείο της παιδευτικής αξίας του διαλόγου, και συνεπώς συστατικό της διδασκαλίας, είναι και το λεγόμενο χιούμορ του δασκάλου)

·         Τα  παιδιά  δεν έχουν ως  βασικό κριτήριο των ενεργειών τους  το ευχάριστο και το δυσάρεστο    Λ   ( η χαρά και η λύπη είναι πρωταρχική αίσθηση και βασικό κριτήριο ενεργειών των παιδιών)

4.      Να   αντικαταστήσετε  τις  λέξεις με τα  έντονα στοιχεία  με  άλλες συνώνυμες  που ταιριάζουν σε πιο οικείο  ύφος λόγου  

αποδεικνύονται , αντέχουν, ενισχύεται , φαγητά, ακολουθούν 

Γ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  

α]Πως θα χαρακτηρίζατε  το ύφος  που κυριαρχεί   σε  καθεμία  από    τις ακόλουθες παραγράφους     ; β] Ποιες εκφραστικές επιλογές     επιβεβαιώνουν  την απάντησή σας  ;

Στην πρώτη παράγραφο , κυριαρχεί   ένα  ύφος  ζωηρό  και  ειρωνικό . Η συντάκτρια μεταφέρει  τις  εμπειρίες  της από τις διακοπές που έκανε  σε ένα  νησί. Ο  λόγος της  χαρακτηρίζεται  από μικρές  περιόδους  , πολλά  σημεία στίξης που σχολιάζουν ειρωνικά  τα συμβάντα , α΄ πληθυντικό  πρόσωπο  , φράσεις  χωρίς  ρήμα .

Στη δεύτερη παράγραφο  , το ύφος είναι  επιστημονικό . Περιγράφεται  η  διαδικασία χειρουργικής   αφαίρεσης ενός αιχμηρού   αντικειμένου  από  το σώμα ενός  ανθρώπου. Χρησιμοποιούνται    ειδικό λεξιλόγιο [εμπεπαρμένα  τμήματα  , έμπαρση, στο ύψος  του ισημερινού   ], γ  πρόσωπο , παθητική σύνταξη

1

Δ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  

1.       Ο  συγγραφέας    οργανώνει   την  παράγραφο  που  ακολουθεί    :  α] με  τη χρήση  μιας  αντίθεσης    β]παρουσιάζοντας  ένα  αίτιο  και  στη συνέχεια  τα αποτελέσματά  του  γ]με  μία  αναλογία . Να  επιλέξετε  τη  σωστή  απάντηση  και  να  δικαιολογήσετε  την  επιλογή  σας  

Ο  συγγραφέας χρησιμοποιεί  αντιθετικό   τρόπο  οργάνωσης  των ιδεών του . Καταδεικνύει  τη διαφορά μεταξύ παρελθόντος –παρόντος , τονίζοντας  ότι στο  παρελθόν  η γνώση ήταν προνόμιο  λίγων , ενώ  σήμερα , με την ευρεία  διάδοση  του βιβλίου, έχει  γίνει  κτήμα πολλών 

2.       Να   πυκνώσετε  το  περιεχόμενο  της παραγράφου  σε μία  περίοδο  μέχρι  25 λέξεις 

Στο παρελθόν μόνο λίγοι και ισχυροί ήταν κάτοχοι της γνώσης , ενώ σήμερα , με τη διάδοση του βιβλίου, η γνώση είναι κτήμα όλων   [22 λέξεις]

3.       Ο εκδημοκρατισμός και η αθρόα κατανομή των αγαθών του πνευματικού πολιτισμού   κατάργησε και τα όρια του πνευματικού προβαδίσματος  : Να  μετατρέψετε  τη σύνταξη  σε  παθητική  

και τα όρια του πνευματικού προβαδίσματος   καταργήθηκαν  από  τον  εκδημοκρατισμό   και την   αθρόα κατανομή των αγαθών του πνευματικού πολιτισμού   

4.       Με  το  β συνθετικό  των λέξεων να  σχηματίσετε  μία καινούρια  σύνθετη  λέξη , που να είναι  ουσιαστικό   :  προνόμιο, συνέβαινε, αντίθετο , φυλλομετρώντας , ανάγνωση 

διανομή ,  παράβαση,  πρόθεση, διάμετρος, επίγνωση

Ε ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  

1.       Να  εξηγήσετε  τον λόγο για τον οποίο  ο  συγγραφέας   ανατρέχει  στο  παρελθόν , κάνοντας αναφορά  στο  Μαντείο  των Δελφών

Με την αναδρομή  στο παρελθόν , ο συγγραφέας  τονίζει  τη διαχρονικότητα  του  θέματος  που πραγματεύεται  και  βοηθά  τον  αναγνώστη να σχηματίσει  μία πληρέστερη  εικόνα για  αυτό . Παράλληλα , η αναφορά  του  έχει  και  ειρωνικό τόνο , καθώς θέλει να δείξει ότι  στο  παρελθόν  οι  αρχαίοι Έλληνες είχαν  ήδη  αντιληφθεί  την  αβασιμότητα  των  προβλέψεων  για το μέλλον .Τέλος, διεγείρει  το ενδιαφέρον   του  αναγνώστη  .

2.       Να   εντοπίσετε  τρία  σημεία  όπου  ο  λόγος  του  συγγραφέα   χαρακτηρίζεται  από προφορικότητα . Έπειτα, να εξηγήσετε  τι πετυχαίνει  με τον τρόπο  αυτό

·         φύλαγαν τα νώτα τους

·         δεν θα ρίσκαρε να χαλάσει το προφίλ της

·         πέφτουν έξω.

Με  την επιλογή  αυτή , ο συγγραφέας  εκλαϊκεύει  τον λόγο  του  , τον καθιστά  πιο άμεσο  και   προσελκύει  την προσοχή  του αναγνώστη. Ταυτόχρονα , προσδίδει και μία ειρωνική χροιά  στα λεγόμενά  του 

3.       δηλαδή ,  λοιπόν, για να  :  Να  αντικαταστήσετε  τις  διαρθρωτικές  λέξεις-φράσεις με άλλες  που  δηλώνουν  την ίδια   νοηματική  σχέση 

με άλλα  λόγια ,  συνεπώς,  προκειμένου να 

4.       Να  γράψετε μία  περίοδο- κατακλείδα , η  οποία να  συνοψίζει  το συμπέρασμα  που προκύπτει  από  την  επιχειρηματολογία  του συγγραφέα  

Επομένως,  οι  περισσότερες  προβλέψεις   αποδεικνύονται   στην πραγματικότητα  αβάσιμες  

ΣΤ  ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  

1.       Η  παράγραφος  αυτή προέρχεται  από  ένα άρθρο. α] Ποιο γεγονός   ,το οποίο αναφέρεται  στο κείμενο, αποτέλεσε  την αφορμή  για τη συγγραφή του β] Ποιο  θέμα  πραγματεύεται  ο συγγραφέας  με αφορμή  το γεγονός  αυτό;

 α]Το γεγονός  που υπήρξε η  αφορμή  ήταν  ο βανδαλισμός  του γύψινου  αντίγραφου της ζωφόρου  του Παρθενώνα   στο  σταθμό του  μετρό  «Ακρόπολη» από  μία ομάδα νεαρών  β] Ο συγγραφέας  πραγματεύεται  το  θέμα  της  κακοποίησης  της  δημόσιας περιουσίας  , και ιδίως  των μνημείων του τόπου μας , από ορισμένους ανεύθυνους νεαρούς  , αναφερόμενος στα  συνθήματα που γράφουν και  σχολιάζοντάς  τα  

2.       Για  ποιον  λόγο χρησιμοποιεί  ο  συγγραφέας   ξενικές  λέξεις και φράσεις;

Οι  λέξεις  και οι φράσεις  αυτές είναι ουσιαστικά  τα συνθήματα  τα οποία  γράφονται  με λατινικούς  χαρακτήρες  από  τους  καταστροφείς  των μνημείων 

3.       Το  κείμενο  διακρίνεται  από  ένα  ύφος  προσωπικό  και οικείο. Να τεκμηριώσετε  την παρατήρηση  αυτή  με  αναφορά   σε  τρεις  γλωσσικές  -εκφραστικές   επιλογές 

·         χρήση  μικροπερίοδου  λόγου

·         εκτεταμένη χρήση  α  ενικού προσώπου 

·         η χρήση    ειρωνείας   , με  τη χρήση  σημείων στίξης  (  «ξένα», «παιδιά» )

Ζ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ  

Παρατηρώντας  την εικόνα  που ακολουθεί  , να γράψετε  σε  μία  παράγραφο  50-60 λέξεων  τα συναισθήματα  που  σας  προκαλεί 

Η δυστυχία του να είσαι άγαλμα στην  Αθήνα 

Είναι  αληθινά  δυσάρεστο να αντικρίζει κανείς  τέτοιες  εικόνες , οι  οποίες μαρτυρούν την   πολιτισμική υποβάθμιση  και  την έλλειψη ουσιαστικής  αγωγής  των  συμπολιτών μας , ιδιαιτέρως των νέων. Με θλίβει βαθύτατα και παράλληλα μου  προκαλεί  αγανάκτηση το γεγονός  ότι  τα παιδιά  αυτά αδυνατούν να αντιληφθούν ότι  τα μνημεία του  τόπου μας είναι  η δική  τους κληρονομιά , την οποία πρέπει να διαφυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού [62 λέξεις]