ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ : ΜΑΘΗΜΑΤΑ 21-25

 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ   ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ :ΤΣΙΑΧΡΗΣ ΚΩΣΤΑΣ

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Rοmanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus;

Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetrāvit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secūta est.

Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasῑcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasica se domi non esse, etsi domi erat.Tum Ennius indignātus quod Nasῑca tam aperte mentiebātur: “Quid?” inquit “Ego non cognosco vocem tuam?”

Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!» 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Από το κείμενο που σας δίνετε να μεταφράσετε τα τρία πρώτα αποσπάσματα [μέχρι …vocem tuam ]    [20 μονάδες] 

Β1α.Τοποθετείστε τους ακόλουθους συγγραφείς ανά είδος  : Νεμεσιανός ,  Κασσιόδωρος , Οπτατιανός Πορφύριος , Συμφόσιος , Βοήθιος    [5 μονάδες]

ΕΘΝΙΚΗ  ΠΟΙΗΣΗ	ΕΘΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

 

Β1β. Τι γνωρίζετε για τους τρεις ιεράρχες της Δυτικής Εκκλησίας ; [5 μονάδες] 

Β2α. Να  κάνετε την αντιστοίχιση στον πίνακα που ακολουθεί  [5 λέξεις της στήλης Β περισσεύουν]   [5 μονάδες]

ΣΤΗΛΗ Α	ΣΤΗΛΗ Β
1.      exilio	α.εξωτερικός
2.      arma	β.Γιάννης
3.      moverat	γ.μωβ
4.      everterunt	δ. μοτέρ
5.      ianuā	ε.έξαψη
	στ. αρμέγω
	ζ. βέργα
	η. βερσιόν
	θ. Ιανουάριος
	ι. αρματωλός

 

Β2β. Να γράψετε μία λέξη  που χρησιμοποιείται στη νέα ελληνική γλώσσα , ετυμολογικά συγγενή με τις ακόλουθες : piscatoriam , dictator ,extremo , mementote , duce [5 μονάδες]

 Γ1α. Να  γράψετε τους ζητούμενους τύπους  [11  μονάδες: 11 Χ1 ]

1.      everterunt  [γ ενικό υποτακτικής Ενεστώτα στην ίδια φωνή]

2.      acceperunt  [β  πληθυντικό προστακτικής Μέλλοντα στην ίδια φωνή ]

3.      absens  [γ ενικό οριστικής παρατατικού ]

4.      est factus [β ενικό υποτακτικής  παρατατικού ]

5.      moverat  [αφαιρετική σουπίνου]

6.      divisam [ο ίδιος τύπος  στη μετοχή ενεστώτα ]

7.      venisset  [ο ίδιος τύπος στην υποτακτική παρακειμένου της ίδιας φωνής]

8.      mentiebātur [απαρέμφατο Ενεστώτα]

9.      cavete  [α πληθυντικό υποτακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή . Να θεωρήσετε ότι το υποκείμενο είναι αρσενικού γένους ]

10.   consulueritis  [α ενικό υποτακτικής  υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή ]

11.   quaereret [β ενικό προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή ]

Γ1β. imponeretur : Να γίνει χρονική αντικατάσταση του ρηματικού τύπου. Στους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο  [4   μονάδες]

Γ2α. Να  γράψετε τους ζητούμενους τύπους  [11 μονάδες: 11 Χ1 ]

1.      flumen  [αιτιατική πληθυντικού]

2.      urbem [γενική πληθυντικού]

3.      partibus [κλητική ενικού]

4.      ingentem [ο ίδιος τύπος στον συγκριτικό βαθμό]

5.      diēbus [η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό]

6.      ianuā  [δοτική ενικού]

7.      quid  [ονομαστική ενικού στο αρσενικό γένος]

8.      prope [το επίρρημα στον υπερθετικό βαθμό]

9.      extremo [ο ίδιος τύπος στον θετικό βαθμό]

10.   ipsi  [  αιτιατική ενικού στο ουδέτερο]

11.   vobis [γενική πληθυντικού και τους δύο τύπους ]

Γ2β. Neminem  : Να γράψετε τις υπόλοιπες πτώσεις στο ίδιο γένος και αριθμό   [4 μονάδες]

Γ3α.Να αναγνωριστούν συντακτικά οι ακόλουθοι τύποι με έντονα γράμματα στο κείμενο   [ 10 μονάδες : 10Χ 1 ] 

1.      flumen   είναι ………………………………………στο …………………………

2.      patriae    είναι ………………………………………στο …………………………

3.      diebus  είναι ………………………………………στο ……………………………

4.      a ianua  είναι ………………………………………στο ……………………………

5.      opibus    είναι ………………………………………στο …………………………..

 

Γ3β. ut simul imponeretur

quod Nasῑca tam aperte mentiebātur

Στις παραπάνω δευτερεύουσες προτάσεις να αναγνωρίσετε: α] το είδος τους  [2 μονάδες] β] τον τρόπο εισαγωγής τους  [2 μονάδες]  γ]τον συντακτικό τους ρόλο [2 μονάδες] δ]τον τρόπος εκφοράς τους , δικαιολογώντας τον   [4 μονάδες]

 [10 μονάδες]

Γ3γ. Brenno duce  : Ποια  συντακτική ιδιομορφία της λατινικής γλώσσας παρατηρείται στη φράση αυτή ;  [1 μονάδα    ] Πώς λειτουργούν συντακτικά οι δύο λέξεις ; [2 μονάδες]   Να μετατρέψετε τη φράση σε χρονική πρόταση με τον  cum + οριστική  [  3  μονάδες ] 

[6   μονάδες]

Γ3δ. cavete periculum : Να δηλώσετε τη φράση αυτή με απαγόρευση με τους δύο δυνατούς τρόπους  [ 2 μονάδες]

Γ3ε. conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secūta est : Να μετατρέψετε  την πρώτη από τις δύο κύριες προτάσεις  σε  αφαιρετική απόλυτη   [ 2 μονάδες] 

 

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Από το κείμενο που σας δίνετε να μεταφράσετε τα τρία πρώτα αποσπάσματα [μέχρι …vocem tuam ]    [20 μονάδες] 

Όταν ήταν αρχηγός ο Βρέννος, οι Γαλάτες (ή: οι Γαλάτες με αρχηγό το Βρέννο), αφού κατατρόπωσαν τις λεγεώνες των Ρωμαίων (κοντά) στον ποταμό Αλλία, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη Ρώμη εκτός από το Καπιτώλιο, για το οποίο πήραν ως αντάλλαγμα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό. Τότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε παραμείνει εξόριστος για πολύ καιρό στην Αρδέα, εξαιτίας της λείας από τους Βηίους, η οποία δεν είχε μοιραστεί ακριβοδίκαια, εξελέγη δικτάτορας, αν και απουσίαζε

Ο Σκριβωνιανός είχε στασιάσει στην Ιλλυρία εναντίον του Κλαυδίου˙ ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του και, αφού σκοτώθηκε ο Σκριβωνιανός, τον οδηγούσαν σιδεροδέσμιο στην Ρώμη. Επρόκειτο να επιβιβασθεί σε ένα πλοίο˙ η Αρρία παρακαλούσε τους στρατιώτες να επιβιβαστεί μαζί. Δεν το κατόρθωσε: νοίκιασε ένα ψαράδικο καραβάκι και ακολούθησε το τεράστιο πλοίο.

Μετά από λίγες μέρες, όταν ο Έννιος είχε έρθει στον Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε δυνατά ότι δεν ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο σπίτι. Τότε ο Έννιος αγανακτισμένος επειδή (που) ο Νασικάς τόσο φανερά ψευδόταν είπε: «Τι (λοιπόν) (λες ή συμβαίνει); Εγώ δεν αναγνωρίζω τη φωνή σου;»

Β1α.Τοποθετείστε τους ακόλουθους συγγραφείς ανά είδος  : Νεμεσιανός ,  Κασσιόδωρος , Οπτατιανός Πορφύριος , Συμφόσιος , Βοήθιος    [5 μονάδες]

ΕΘΝΙΚΗ  ΠΟΙΗΣΗ	ΕΘΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Νεμεσιανός , Οπτατιανός Πορφύριος , Συμφόσιος	Κασσιόδωρος , Βοήθιος

 

Β1β. Τι γνωρίζετε για τους τρεις ιεράρχες της Δυτικής Εκκλησίας ; [5 μονάδες] 

Κατά τον ίδιο αιώνα ανατέλλει στη Δύση - όπως συνέβη και στην Ανατολή - ένας λαμπρός αστερισμός τριών ιεραρχών με πλούσιο και ποικίλο, πεζογραφικό κυρίως, έργο: ο «πατέρας της δυτικής υμνογραφίας» Αμβρόσιος Μεδιολάνων, ο συγγραφέας των  Εξομολογήσεων (  Confessiones ) και της Πολιτείας του Θεού ( De civitate dei ) Αυγουστίνος και ο μεταφραστής της Αγίας Γραφής ( Vulgata ) Ιερώνυμος.

Β2α. Να  κάνετε την αντιστοίχιση στον πίνακα που ακολουθεί  [5 λέξεις της στήλης Β περισσεύουν]   [5 μονάδες]

ΣΤΗΛΗ Α	ΣΤΗΛΗ Β
1.      exilio	α.εξωτερικός
2.      arma	ι. αρματωλός
3.      moverat	δ. μοτέρ
4.      everterunt	η. βερσιόν
5.      ianuā	θ. Ιανουάριος

 

Β2β. Να γράψετε μία λέξη  που χρησιμοποιείται στη νέα ελληνική γλώσσα , ετυμολογικά συγγενή με τις ακόλουθες :  πισίνα , δικτάτορας , εξτρεμιστής , μνήμη , δούκας  [5 μονάδες]

 Γ1α. Να  γράψετε τους ζητούμενους τύπους  [11  μονάδες: 11 Χ1 ]

1.      evertat

2.      accipitote

3.      aberat

4.      fieres

5.      motu

6.      dividentem

7.      venerit

8.      mentiri

9.      cauturi simus

10.   consuluissem

11.   quaerere

Γ1β. imponeretur : Να γίνει χρονική αντικατάσταση του ρηματικού τύπου [4   μονάδες]

imponatur

imponeretur

imposita sit

imposita esset

Γ2α. Να  γράψετε τους ζητούμενους τύπους  [11 μονάδες: 11 Χ1 ]

1.      flumina

2.      urbium

3.      pars

4.      ingentiorem

5.      die

6.      ianuae

7.      quis

8.      proxime

9.      exteriore

10.   ipsum

11.   vestrum / vestri

Γ2β. Neminem  : Να γράψετε τις υπόλοιπες πτώσεις στο ίδιο γένος και αριθμό   [4 μονάδες]

nemo

nullius

nemini

nullo

Γ3α.Να αναγνωριστούν συντακτικά οι ακόλουθοι τύποι με έντονα γράμματα στο κείμενο   [ 10 μονάδες : 10Χ 1 ] 

1.      flumen   είναι  παράθεση , ομοιόπτωτος προσδιορισμός,    στο  Alliam

2.      patriae    είναι δοτική προσωπική  χαριστική  στο   consulturum esse

3.      diebus  είναι   αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς    στο post

4.      a ianua  είναι  εμπρόθετος προσδιορισμός στάσης σε τόπο  στο quaereret

5.      opibus    είναι αφαιρετική του μέσου  ( οργανική)   στο   confidere

 

Γ3β. ut simul imponeretur :  α]δευτερεύουσα βουλητική ουσιαστική πρόταση β]εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut , γιατί είναι καταφατική γ]είναι έμμεσο αντικείμενο στο orabat  γ]εκφέρεται με υποτακτική , γιατί η επιθυμία στα λατινικά είναι κάτι υποκειμενικό. Συγκεκριμένα , με υποτακτική παρατατικού imponeretur , γιατί  εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου orabat και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν . Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων , γιατί η επιθυμία είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι κατά τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της [συγχρονισμός κύριας –δευτερεύουσας πρότασης ]

quod Nasῑca tam aperte mentiebātur : α]είναι δευτερεύουσα αιτιολογική ουσιαστική πρόταση , επειδή εξαρτάται από μετοχή  ρήματος  ψυχικού πάθους  indignatus    β] εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod γ]είναι αντικείμενο στη μετοχή  indignatus  δ]εκφέρεται με οριστική , γιατί φανερώνει αντικειμενική αιτιολογία 

[10 μονάδες]

Γ3γ. Brenno duce  : Ποια  συντακτική ιδιομορφία της λατινικής γλώσσας παρατηρείται στη φράση αυτή ;  [1 μονάδα    ] Πώς λειτουργούν συντακτικά οι δύο λέξεις ; [2 μονάδες]   Να μετατρέψετε τη φράση σε χρονική πρόταση με τον  cum + οριστική  [  3  μονάδες ] 

Είναι ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη . Το Brenno λειτουργεί ως υποκείμενο , ενώ το duce  ως κατηγορηματικός προσδιορισμός σε αυτό ή κατηγορούμενο.  Cum Brennus dux erat

[6   μονάδες]

Γ3δ. cavete periculum : Να δηλώσετε τη φράση αυτή με απαγόρευση με τους δύο δυνατούς τρόπους  [ 4 μονάδες : 2Χ2 ]

Nolite cavere periculum

Ne caveritis periculum