ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 1ο ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ : ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΔΟΣΕΩΣ 240-242

 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ  :ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ  

 ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ  ΠΕΡΙ  ΑΝΤΙΔΟΣΕΩΣ   240-242

Ο Ισοκράτης έγραψε το λόγο του «Περί αντιδόσεως» σε ηλικία 82 ετών (354/353 π.Χ.), με  αφορμή  μια  πλαστή  δίκη.  Υπερασπιζόμενος  υποθετικά  τον  εαυτό  του,  έχει  τη δυνατότητα να κάνει φανερές τις ιδέες του και την αξία της πνευματικής μόρφωσης, την οποία ισχυρίζεται ότι αυτός (και οι όμοιοί του) παρέχει στους νέους με τη διδασκαλία του, αντικρούοντας τις κατηγορίες που τον παρουσιάζουν να διαφθείρει τους νέους.

  [240] Ἔτι τοίνυν γνώσεσθε σαφέστερον ἐκ τῶν ῥηθήσεσθαι μελλόντων ὡς πόρρω τοῦ διαφθείρειν τοὺς νεωτέρους ἐσμέν. εἰ γάρ τι τοιοῦτον ἐποιοῦμεν, οὐκ ἂν Λυσίμαχος ἦν ὁ λυπούμενος ὑπὲρ αὐτῶν οὐδ’ ἄλλος οὐδεὶς τῶν  τοιούτων, ἀλλὰ τοὺς πατέρας ἂν ἑωρᾶτε τῶν συνόντων  ἡμῖν καὶ τοὺς οἰκείους ἀγανακτοῦντας καὶ γραφομένους  καὶ δίκην ζητοῦντας παρ’ ἡμῶν λαμβάνειν. [241] νῦν δ’   ἐκεῖνοι μὲν συνιστᾶσι τοὺς παῖδας τοὺς αὑτῶν,  καὶ  χρήματα διδόασι, καὶ χαίρουσιν ὁπόταν ὁρῶσιν αὐτοὺς   μεθ’ ἡμῶν ἡμερεύοντας, οἱ δὲ συκοφάνται διαβάλλουσι  καὶ πράγματα παρέχουσιν ἡμῖν, ὧν τίνες ἂν ἥδιον ἴδοιεν   πολλοὺς τῶν πολιτῶν διαφθειρομένους καὶ πονηροὺς  γιγνομένους; ἴσασι γὰρ σφᾶς αὐτοὺς ἐν μὲν τοῖς τοιούτοις δυναστεύοντας, ὑπὸ δὲ τῶν καλῶν κἀγαθῶν καὶ νοῦν  ἐχόντων ἀπολλυμένους, ὁπόταν ληφθῶσιν. [242] ὥσθ’  οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ἀναιρεῖν ζητοῦντες ἁπάσας  τὰς τοιαύτας διατριβάς, ἐν αἷς ἡγοῦνται βελτίους γενομένους χαλεπωτέρους ἔσεσθαι ταῖς αὑτῶν πονηρίαις καὶ  συκοφαντίαις, ὑμᾶς δὲ προσήκει τἀναντία τούτοις πράττειν, καὶ ταῦτα νομίζειν εἶναι κάλλιστα τῶν ἐπιτηδευμάτων οἷς ἂν τούτους ὁρᾶτε μάλιστα πολεμοῦντας

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

·        Συνίστημι  =    φέρνω   μαζί  μου

·        Διατριβή  = έργο , μελέτη  [αναφέρεται   στα  έργα  των ρητόρων ] 

 

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

Α1. «ὥσθ’  οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ….ὁρᾶτε μάλιστα πολεμοῦντας »: Να μεταφράσετε το απόσπασμα.                                                                     

Α2. α]Ο  Ισοκράτης , για να αποδείξει ότι  οι  ρήτορες  δε διαφθείρουν τους νέους , χρησιμοποιεί  ως τεκμήριο  τη συμπεριφορά  των  πατέρων και των συγγενών  των  μαθητών  τους .  Τι ακριβώς  ισχυρίζεται  σχετικά με  αυτούς   ;  β] Γιατί  επίσης  οι συκοφάντες   διαβάλλουν  και ενοχλούν  τους ρήτορες  ;   

Β1.ὥσθ’  οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ἀναιρεῖν ζητοῦντες ἁπάσας  τὰς τοιαύτας διατριβάς, ἐν αἷς ἡγοῦνται βελτίους γενομένους χαλεπωτέρους ἔσεσθαι ταῖς αὑτῶν πονηρίαις καὶ  συκοφαντίαις  :  Να διακρίνετε  τους τύπους των συνηρημένων  ρημάτων   σε –έω , που βρίσκονται  στην ενεργητική φωνή  και  να   τα  μεταφέρετε  στον αντίστοιχο  τύπο  του μέλλοντα και του αορίστου  της ίδιας  φωνής                           

Β2.καὶ  χρήματα διδόασι, καὶ χαίρουσιν ὁπόταν ὁρῶσιν αὐτοὺς   μεθ’ ἡμῶν ἡμερεύοντας : Να εντοπίσετε  τον ρηματικό  τύπο  της  δεύτερης συζυγίας  ρημάτων  και να  τον  αντικαταστήσετε  εγκλιτικά 

Β3. νῦν δ’   ἐκεῖνοι μὲν συνιστᾶσι τοὺς παῖδας τοὺς αὑτῶν,  καὶ  χρήματα διδόασι, καὶ χαίρουσιν ὁπόταν ὁρῶσιν αὐτοὺς   μεθ’ ἡμῶν ἡμερεύοντας, οἱ δὲ συκοφάνται διαβάλλουσι  καὶ πράγματα παρέχουσιν ἡμῖν  : Να εντοπίσετε  τα τριτόκλιτα  οδοντικόληκτα  ουσιαστικά  του αποσπάσματος και να  γράψετε  τη  δοτική  ενικού  και τη  γενική πληθυντικού  

 

Β4. νῦν δ’   ἐκεῖνοι μὲν συνιστᾶσι τοὺς παῖδας τοὺς αὑτῶν,  καὶ  χρήματα διδόασι, καὶ χαίρουσιν ὁπόταν ὁρῶσιν αὐτοὺς   μεθ’ ἡμῶν ἡμερεύοντας :  Να αναγνωρίσετε  το είδος  των δύο υπογραμμισμένων  αντωνυμιών του αποσπάσματος

Γ1. ὧν τίνες ἂν ἥδιον ἴδοιεν   πολλοὺς τῶν πολιτῶν διαφθειρομένους καὶ πονηροὺς  γιγνομένους : Να  αναλύσετε  σε  δευτερεύουσες  προτάσεις  τις δύο υπογραμμισμένες  μετοχές  του αποσπάσματος 

Γ2. εἰ γάρ τι τοιοῦτον ἐποιοῦμεν : Να  βρεθεί  η απόδοση του υποθετικού  λόγου , να αναγνωριστεί το είδος του και να μεταφερθεί  στο είδος  της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν  

Γ3. ὥσθ’  οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ἀναιρεῖν ζητοῦντες ἁπάσας  τὰς τοιαύτας διατριβάς :  Να αναγνωριστεί  το είδος   της πρότασης . Να  δικαιολογήσετε  την απάντησή  σας   

Γ4. νῦν δ’   ἐκεῖνοι μὲν συνιστᾶσι τοὺς παῖδας τοὺς αὑτῶν :  Να  τρέψετε  την  παθητική  σύνταξη  σε ενεργητική.                                                                                 

 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ  

Α1. «ὥσθ’  οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ….ὁρᾶτε μάλιστα πολεμοῦντας »: Να μεταφράσετε το απόσπασμα.     

Επομένως , αυτοί  λειτουργούν  έξυπνα , όταν  επιθυμούν να  καταστρέφουν  όλα  τα  έργα αυτού του είδους , με τα  οποία  πιστεύουν   ότι  ,αφού οι πολίτες  βελτιωθούν , θα  γίνουν  αυστηρότεροι απέναντι  στις  μοχθηρές  και συκοφαντικές  τους πράξεις , εσείς  όμως  πρέπει  να  κάνετε  τα αντίθετα  από  αυτούς  , και να  θεωρείτε  ότι   αυτές  είναι  οι καλύτερες ασχολίες ,  τις  οποίες  βλέπετε  ότι αυτοί   καταπολεμούν περισσότερο 

                                                               

Α2. α]Ο  Ισοκράτης , για να αποδείξει ότι  οι  ρήτορες  δε διαφθείρουν τους νέους , χρησιμοποιεί  ως τεκμήριο  τη συμπεριφορά  των  πατέρων και των συγγενών  των  μαθητών  τους .  Τι ακριβώς  ισχυρίζεται  σχετικά με  αυτούς   ;  β] Γιατί  επίσης  οι συκοφάντες   διαβάλλουν  και ενοχλούν  τους ρήτορες  ;  

Α]Κατά  τον Ισοκράτη , οι  πατέρες  και οι συγγενείς  των  νέων  που  φοιτούν στις ρητορικές  σχολές  ,  σε περίπτωση  που πίστευαν ότι  οι ρήτορες διαφθείρουν  τα παιδιά τους , θα αγανακτούσαν  μαζί τους  , θα  κινούνταν  δικαστικά  υποβάλλοντας έγγραφες  καταγγελίες   εναντίον τους  και  θα επιζητούσαν  την παραδειγματική τιμωρία  τους . Αυτό  προφανώς  δε συμβαίνει . Αντιθέτως ,  τα συγκεκριμένα πρόσωπα   πηγαίνουν τα παιδιά  τους στις ρητορικές  σχολές  ,  δίνουν  χρήματα στους δασκάλους  τους  και  χαίρονται  να τα  βλέπουν να  ξοδεύουν τον καθημερινό τους  χρόνο  δίπλα   σε   αυτούς  Β] Από  την άλλη πλευρά  , οι συκοφάντες διαβάλλουν και ενοχλούν  τους ρήτορες  , επειδή   βλέπουν τους νέους  που   μαθητεύουν κοντά  τους    να   βελτιώνονται  σε ηθικό επίπεδο . Όπως ισχυρίζεται ο  Ισοκράτης , οι συκοφάντες  είναι  ευχαριστημένοι , όταν  βλέπουν τους πολίτες να διαφθείρονται  και να  γίνονται   φαύλοι , διότι  στην περίπτωση  αυτή  , μπορούν να τους χειραγωγούν ευκολότερα . Αντιθέτως , όταν οι πολίτες  γίνονται  συνετοί  και  ηθικά  άρτιοι , τότε  χάνουν  την ισχύ  τους  και αφανίζονται . Για αυτό , λοιπόν, οι συκοφάντες  επιθυμούν να καταστρέφουν τα έργα  των ρητόρων , διότι με αυτά  οι νέοι  γίνονται  καλύτεροι άνθρωποι  και  συνάμα  αντιμετωπίζουν με  μεγαλύτερη αυστηρότητα  τις μοχθηρές  πράξεις  των   συκοφαντών .  

Β1.ὥσθ’  οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ἀναιρεῖν ζητοῦντες ἁπάσας  τὰς τοιαύτας διατριβάς, ἐν αἷς ἡγοῦνται βελτίους γενομένους χαλεπωτέρους ἔσεσθαι ταῖς αὑτῶν πονηρίαις καὶ  συκοφαντίαις  :  Να διακρίνετε  τους τύπους των συνηρημένων  ρημάτων   σε –έω , που βρίσκονται  στην ενεργητική φωνή  και  να   τα  μεταφέρετε  στον αντίστοιχο  τύπο  του μέλλοντα και του αορίστου  της ίδιας  φωνής    

·        Σωφρονοῦσι =>   σωφρονήσουσι  , ἐσωφρόνησαν

·        ἀναιρεῖν =>  ἀναιρήσειν , ἀνελεῖν

·        ζητοῦντες  =>  ζητήσοντες  , ζητήσαντες

·        ἡγοῦνται  =>   ἡγήσονται   , ἡγήσαντο  

 

Β2.καὶ  χρήματα διδόασι, καὶ χαίρουσιν ὁπόταν ὁρῶσιν αὐτοὺς   μεθ’ ἡμῶν ἡμερεύοντας : Να εντοπίσετε  τον ρηματικό  τύπο  της  δεύτερης συζυγίας  ρημάτων  και να  τον  αντικαταστήσετε  εγκλιτικά 

Διδόασι  ,   διδῶσι  , διδοῖεν , διδόντων ή διδότωσαν 

Β3. νῦν δ’   ἐκεῖνοι μὲν συνιστᾶσι τοὺς παῖδας τοὺς αὑτῶν,  καὶ  χρήματα διδόασι, καὶ χαίρουσιν ὁπόταν ὁρῶσιν αὐτοὺς   μεθ’ ἡμῶν ἡμερεύοντας, οἱ δὲ συκοφάνται διαβάλλουσι  καὶ πράγματα παρέχουσιν ἡμῖν  : Να εντοπίσετε  τα τριτόκλιτα  οδοντικόληκτα  ουσιαστικά  του αποσπάσματος και να  γράψετε  τη  δοτική  ενικού  και τη  γενική πληθυντικού  

·        παῖδας  =>   παιδί , παίδων

·        χρήματα =>   χρήματι , χρημάτων

·        πράγματα  => πράγματι , πραγμάτων

 

Β4. νῦν δ’   ἐκεῖνοι μὲν συνιστᾶσι τοὺς παῖδας τοὺς αὑτῶν,  καὶ  χρήματα διδόασι, καὶ χαίρουσιν ὁπόταν ὁρῶσιν αὐτοὺς   μεθ’ ἡμῶν ἡμερεύοντας :  Να αναγνωρίσετε  το είδος  των δύο υπογραμμισμένων  αντωνυμιών του αποσπάσματος

·        αὑτῶν  =>  αυτοπαθητική  αντωνυμία

·        αὐτούς  =>   επαναληπτική  αντωνυμία 

Γ1. ὧν τίνες ἂν ἥδιον ἴδοιεν   πολλοὺς διαφθειρομένους καὶ πονηροὺς  γιγνομένους : Να  αναλύσετε  σε  δευτερεύουσες  προτάσεις  τις δύο υπογραμμισμένες  μετοχές  του αποσπάσματος 

Πολλούς   τῶν πολιτῶν διαφθειρομένους  και  πονηρούς  γιγνομένους   =>  ὃτι  πολλοί  τῶν πολιτῶν  διαφθείρονται  καί  πονηροί  γίγνονται 

 

Γ2. εἰ γάρ τι τοιοῦτον ἐποιοῦμεν : Να  βρεθεί  η απόδοση του υποθετικού  λόγου , να αναγνωριστεί το είδος του και να μεταφερθεί  στο είδος  της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν  

ΑΠΟΔΟΣΗ

·        οὐκ ἂν Λυσίμαχος ἦν        ΚΑΙ        ἂν ἑωρᾶτε

·        Μη πραγματικό 

·        Εἰ γάρ  τι  τοιοῦτον  ποιοῖμεν ,    οὐκ  ἦν  Λυσίμαχος    /   ἑωρᾶτε  

 

Γ3. ὥσθ’  οὗτοι μὲν σωφρονοῦσιν ἀναιρεῖν ζητοῦντες ἁπάσας  τὰς τοιαύτας διατριβάς :  Να αναγνωριστεί  το είδος   της πρότασης . Να  δικαιολογήσετε  την απάντησή  σας   

Είναι  κύρια  πρόταση  , επειδή  ο σύνδεσμος  «ὣστε»  βρίσκεται στην αρχή  περιόδου  και  είναι  παρατακτικός   συμπερασματικός

Γ4. νῦν δ’   ἐκεῖνοι μὲν συνιστᾶσι τοὺς παῖδας τοὺς αὑτῶν :  Να  τρέψετε  την  παθητική  σύνταξη  σε ενεργητική.   

Νῦν   δέ οἱ  παῖδες    οἱ    αὑτῶν   ὑπό   ἐκείνων  μέν συνίστανται