ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ : 5ο ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ : ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ , Β.16.2

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ  ,   ΙΣΤΟΡΙΑΙ   Β 16.2 – Β 17.2

Το  431 π.Χ.  ξεκίνησε  η πρώτη φάση του  πελοποννησιακού πολέμου , ο λεγόμενος  Αρχιδάμειος Πόλεμος , με την εισβολή των  Λακεδαιμονίων στην Αττική. Το απόσπασμα αναφέρεται στη μετακίνηση  πολλών Αθηναίων που κατοικούσαν  στην ύπαιθρο  στο εσωτερικό της πόλης  και στις  δυσκολίες που αντιμετώπισαν  

[2.16.2] Ἐβαρύνοντο δὲ καὶ χαλεπῶς ἔφερον οἰκίας τε καταλείποντες καὶ ἱερὰ ἃ διὰ παντὸς ἦν αὐτοῖς ἐκ τῆς κατὰ  τὸ ἀρχαῖον πολιτείας πάτρια δίαιτάν τε μέλλοντες μεταβάλλειν καὶ οὐδὲν ἄλλο ἢ πόλιν τὴν αὑτοῦ ἀπολείπων  ἕκαστος. [2.17.1] ἐπειδή τε ἀφίκοντο ἐς τὸ ἄστυ, ὀλίγοις μέν τισιν  ὑπῆρχον οἰκήσεις καὶ παρὰ φίλων τινὰς ἢ οἰκείων καταφυγή,  οἱ δὲ πολλοὶ τά τε ἐρῆμα τῆς πόλεως ᾤκησαν καὶ τὰ ἱερὰ  καὶ τὰ ἡρῷα πάντα πλὴν τῆς ἀκροπόλεως καὶ τοῦ Ἐλευσινίου  καὶ εἴ τι ἄλλο βεβαίως κλῃστὸν ἦν· τό τε Πελαργικὸν  καλούμενον τὸ ὑπὸ τὴν ἀκρόπολιν, ὃ καὶ ἐπάρατόν τε ἦν μὴ  οἰκεῖν καί τι καὶ Πυθικοῦ μαντείου ἀκροτελεύτιον τοιόνδε  διεκώλυε, λέγον ὡς «τὸ Πελαργικὸν ἀργὸν ἄμεινον,» ὅμως ὑπὸ τῆς παραχρῆμα ἀνάγκης ἐξῳκήθη. [2.17.2] καί μοι δοκεῖ τὸ  μαντεῖον τοὐναντίον ξυμβῆναι ἢ προσεδέχοντο· οὐ γὰρ διὰ  τὴν παράνομον ἐνοίκησιν αἱ ξυμφοραὶ γενέσθαι τῇ πόλει,   ἀλλὰ διὰ τὸν πόλεμον ἡ ἀνάγκη τῆς οἰκήσεως, ὃν οὐκ ὀνομάζον τὸ μαντεῖον προῄδει μὴ ἐπ’ ἀγαθῷ ποτὲ αὐτὸ κατοικισθησόμενον

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

·        Τά   ἐρῆμα =τα   εγκαταλειμμένα σημεία  της πόλης 

·        ἀκροτελεύτιον =  χρησμός 

·        ἀργός  = αχρησιμοποίητος 

 

                                              ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα «Ἐβαρύνοντο δὲ καὶ χαλεπῶς ἔφερον …βεβαίως κλῃστὸν ἦν» 

Α2.Τι ακριβώς  συνέβη  με  το  λεγόμενο  «Πελαργικό  ιερό»  , ποιος   χρησμός  είχε  δοθεί από το μαντείο  των Δελφών    και ποια  ερμηνεία  δίνει   ο  Θουκυδίδης στον χρησμό ;     

Β1.  καὶ χαλεπῶς ἔφερον οἰκίας τε καταλείποντες καὶ ἱερὰ ἃ διὰ παντὸς ἦν αὐτοῖς ἐκ τῆς κατὰ  τὸ ἀρχαῖον πολιτείας πάτρια δίαιτάν τε μέλλοντες μεταβάλλειν καὶ οὐδὲν ἄλλο ἢ πόλιν τὴν αὑτοῦ ἀπολείπων ἕκαστος: Στους  ρηματικούς τύπους  του  αποσπάσματος να γράψετε  το β΄ πληθυντικό πρόσωπο  της  υποτακτικής  του αορίστου  της ίδιας  φωνής 

Β2. ἐπειδή τε ἀφίκοντο ἐς τὸ ἄστυ, ὀλίγοις μέν τισιν
ὑπῆρχον οἰκήσεις καὶ παρὰ φίλων τινὰς ἢ οἰκείων καταφυγή:  Να κλίνετε  τα τριτόκλιτα  ουσιαστικά του αποσπάσματος 

Β3. Να γράψετε   τα  παραθετικά  των ακόλουθων επιθέτων   στον ίδιο τύπο 

ΘΕΤΙΚΟΣ	ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ	ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
ἀρχαῖον
ὀλίγοις
πολλοὶ
ἀγαθῷ
φίλων

 

Γ1. κατοικισθησόμενον  :Να αναλύσετε  τη μετοχή στην αντίστοιχη  δευτερεύουσα  πρόταση 

Γ2. οἱ δὲ πολλοὶ τά τε ἐρῆμα τῆς πόλεως ᾤκησαν:  Να μεταφέρετε  τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση  : «Ἃπαντες  ἐγίγνωσκον …..»  , με όλους τους δυνατούς τρόπους 

Γ3. ἢ πόλιν τὴν αὑτοῦ ἀπολείπων  ἕκαστος      /     ἢ οἰκείων καταφυγή  :    Ποιος  είναι  ο ρόλος του   συνδέσμου  «ἢ»   σε καθεμία  από τις  δύο παραπάνω φράσεις  του κειμένου ; 

 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα «Ἐβαρύνοντο δὲ καὶ χαλεπῶς ἔφερον …βεβαίως κλῃστὸν ἦν» 

Λυπούνταν  και  δυσανασχετούσαν , επειδή  εγκατέλειπαν τα σπίτια  και τους ναούς  που  από πάντα είχαν  ως πατροπαράδοτη  κληρονομιά  , σύμφωνα με το αρχαίο πολίτευμα ,  και  επειδή  επρόκειτο να  αλλάξουν τρόπο ζωής  και  επειδή   ο καθένας   δεν εγκατέλειπε  κάτι άλλο  παρά  την  πόλη  του . Κι όταν έφτασαν  στο άστυ , για  λίγους υπήρχαν διαθέσιμα  σπίτια  και   λίγοι είχαν τη δυνατότητα να καταφύγουν  σε  κάποιους  φίλους ή συγγενείς , ενώ οι  περισσότεροι  εγκαταστάθηκαν στα  εγκαταλειμμένα  σημεία της πόλης  και στους ναούς και σε όλα  τα  ηρώα  , εκτός από την Ακροπόλη και το Ελευσίνιο  και  οτιδήποτε άλλο ήταν    κλειστό  με ασφάλεια   .

 

Α2.Τι ακριβώς  συνέβη  με  το  λεγόμενο  «Πελαργικό  ιερό»  , ποιος   χρησμός  είχε  δοθεί από το μαντείο  των Δελφών    και ποια  ερμηνεία  δίνει   ο  Θουκυδίδης στον χρησμό ;

Το  «Πελαργικό ιερό»  βρισκόταν  κάτω  από την Ακρόπολη  και θεωρούνταν  απροσπέλαστος  και  καταραμένος  τόπος . Συνεπώς , δεν μπορούσε  κάποιος να εγκατασταθεί εκεί , επειδή   υπήρχε  χρησμός  του μαντείου των Δελφών , σύμφωνα  με τον οποίο   ήταν  καλύτερα  ο χώρος  αυτός  να παραμείνει  αχρησιμοποίητος  . Ωστόσο , η ανάγκη   για την εύρεση  χώρων εγκατάστασης  των προσφύγων  Αθηναίων  οδήγησε   στην υπέρβαση    του χρησμού   και στη  χρησιμοποίησή  του. Ο Θουκυδίδης  , ωστόσο ,  δίνει τη δική του ερμηνεία στον χρησμό , λέγοντας  ότι ο χρησμός αυτός επαληθεύτηκε με τον αντίθετο τρόπο  από αυτόν που  αναμενόταν . Υποστηρίζει  , λοιπόν , ότι   οι συμφορές  που έπληξαν την πόλη , δεν οφείλονταν  στην παράνομη εγκατάσταση  ανθρώπων στον χώρο του ναού , αλλά ότι  το μαντείο  προέβλεψε  ότι  το Πελαργικό  δε θα  κατοικηθεί  για καλό σκοπό   , υπονοώντας  τον πόλεμο  και την ανάγκη για  μετεγκατάσταση  ,  που αυτός  που δημιούργησε   

Β1.  καὶ χαλεπῶς ἔφερον οἰκίας τε καταλείποντες καὶ ἱερὰ ἃ διὰ παντὸς ἦν αὐτοῖς ἐκ τῆς κατὰ  τὸ ἀρχαῖον πολιτείας πάτρια δίαιτάν τε μέλλοντες μεταβάλλειν καὶ οὐδὲν ἄλλο ἢ πόλιν τὴν αὑτοῦ ἀπολείπων ἕκαστος: Στους  ρηματικούς τύπους  του  αποσπάσματος να γράψετε  το β΄ πληθυντικό πρόσωπο  της  υποτακτικής  του αορίστου  της ίδιας  φωνής 

ἒφερον  =>  ἐνέγκητε

καταλείποντες  =>  καταλίπητε

ἦν =>  γένησθε 

μέλλοντες  => μελλήσητε 

μεταβάλλειν=>  μεταβάλητε 

ἀπολείπων =>  ἀπολίπητε 

 

Β2. ἐπειδή τε ἀφίκοντο ἐς τὸ ἄστυ, ὀλίγοις μέν τισιν
ὑπῆρχον οἰκήσεις καὶ παρὰ φίλων τινὰς ἢ οἰκείων καταφυγή:  Να κλίνετε  τα τριτόκλιτα  ουσιαστικά του αποσπάσματος 

ἂστυ	ἂστη	οἲκησις	οἰκήσεις
ἂστεως	ἂστεων	οἰκήσεως	οἰκήσεων
ἂστει	ἂστεσι	οἰκήσει	οἰκήσεσι
ἂστυ	ἂστη	οἲκησιν	οἰκήσεις
ἂστυ	ἂστη	οἲκησι	οἰκήσεις

 

Β3. Να γράψετε   τα  παραθετικά  των ακόλουθων επιθέτων   στον ίδιο τύπο 

ΘΕΤΙΚΟΣ	ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ	ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
ἀρχαῖον	ἀρχαιότερον	ἀρχαιότατον
ὀλίγοις	μείοσι	ὀλιγίστοις
πολλοὶ	πλείονες /πλείους	πλεῖστοι
ἀγαθῷ	ἀμείνονι	ἀρίστῳ
φίλων	φιλτέρων	φιλτάτων

 

Γ1. κατοικισθησόμενον  :Να αναλύσετε  τη μετοχή στην αντίστοιχη  δευτερεύουσα  πρόταση 

ὃτι  μὴ ἐπ’ ἀγαθῷ ποτὲ αὐτὸ  κατοικισθήσοιτο  

Γ2. οἱ δὲ πολλοὶ τά τε ἐρῆμα τῆς πόλεως ᾤκησαν:  Να μεταφέρετε  τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση  : «Ἃπαντες  ἐγίγνωσκον …..»  , με όλους τους δυνατούς τρόπους 

·       Ἃπαντες  ἐγίγνωσκον  ὃτι   οἱ δὲ πολλοὶ τά τε ἐρῆμα τῆς πόλεως οἰκήσαιεν

·       Ἃπαντες  ἐγίγνωσκον    τούς δέ πολλούς  τά τε ἐρῆμα τῆς πόλεως  οἰκῆσαι

·       Ἃπαντες  ἐγίγνωσκον    τούς δέ πολλούς  τά τε ἐρῆμα τῆς πόλεως   οἰκήσαντας

Γ3. ἢ πόλιν τὴν αὑτοῦ ἀπολείπων  ἕκαστος      /     ἢ οἰκείων καταφυγή  :    Ποιος  είναι  ο ρόλος του   συνδέσμου  «ἢ»   σε καθεμία  από τις  δύο παραπάνω φράσεις  του κειμένου ; 

·       Στην πρώτη περίπτωση εισάγει   β’   όρο σύγκρισης  λόγω  της  λέξης «ἂλλο» , η οποία έχει συγκριτική σημασία

·       Στη δεύτερη    περίπτωση  το  «ἢ»  λειτουργεί  διαζευκτικά