ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ : ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ  ΚΕΙΜΕΝΟΥ   «Ο  θρίαμβος  του  ατομικισμού»

ΘΕΜΑΤΙΚΟ  ΚΕΝΤΡΟ : Ο  κομφορμιστικός   χαρακτήρας  του  σημερινού  πολιτισμού

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Ο θρίαμβος του συγχρόνου κομφορμισμού 1.            Για περισσότερο από δύο αιώνες υποστηριζόταν ότι ο ειδικός ρόλος του πολιτισμού σε μια δημοκρατική κοινωνία -σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στις μη δημοκρατικές κοινωνίες-εντοπίζεται στο ότι ο πολιτισμός είναι για όλους και δεν απευθύνεται μόνο σε μια συγκεκριμένη ελίτ. Πράγματι, από τα τέλη του 18ου αιώνα ως περίπου το 1950 από τη σκοπιά του δημιουργού μπορούμε να μιλήσουμε για έντονο αίσθημα ελευθερίας. Το κοινό, από την πλευρά του, συμμετέχει σε αυτή την ελευθερία. Η πρόσληψη ενός μεγάλου έργου δεν είναι ποτέ -και δεν μπορεί να είναι ποτέ- μια απλή παθητική αποδοχή, αλλά αποτελεί επίσης συν-δημιουργία. Και οι δυτικές κοινωνίες, ως τα μισά τού 20ού αιώνα, υπήρξαν οι ίδιες αυθεντικοί δημιουργοί. 2.            Σήμερα, επικρατεί άραγε η ίδια κατάσταση; Όσον αφορά την πραγματική κοινωνική λειτουργία η «λαϊκή εξουσία» αποτελεί προκάλυμμα της εξουσίας των χρημάτων, της τεχνογνωσίας, της γραφειοκρατίας, των πολιτικών κομμάτων, του κράτους και των μέσων ενημέρωσης. Όσον αφορά το ίδιο το άτομο, παρατηρείται μια νέα αναδίπλωση για την οποία ευθύνεται ο γενικευμένος κομφορμισμός. 3.             Πρεσβεύω ότι ζούμε στην πιο κομφορμιστική εποχή της σύγχρονης Ιστορίας. Λένε ότι κάθε άτομο είναι «ελεύθερο». Ωστόσο στην πραγματικότητα ο καθένας προσλαμβάνει παθητικά το μοναδικό νόημα που οι θεσμοί και η κοινωνία τού προτείνουν και του επιβάλλουν: τον «τηλεκαταναλωτισμό», ήτοι τον ψεύτικο καταναλωτισμό μέσω της τηλεόρασης. Θα σταθώ για λίγο στο θέμα της «ευχαρίστησης» τού σύγχρονου τηλεκαταναλωτή. Αντίθετα από τον θεατή, τον ακροατή ή τον αναγνώστη ενός έργου τέχνης, η συγκεκριμένη αυτή ευχαρίστηση περιλαμβάνει την ελάχιστη μετουσίωση. Πρόκειται για ικανοποίηση που συνοδεύεται από τη μέγιστη παθητικότητα. Οτιδήποτε παρουσιάζει η τηλεόραση, «καλό» ή «κακό» αφεαυτού, εκλαμβάνεται παθητικά στο πλαίσιο της αδράνειας και του κομφορμισμού. 4.           O θρίαμβος του ατομικισμού μεταφράζεται γενικά ως «θρίαμβος της δημοκρατίας». Αυτός όμως ο ατομικισμός δεν είναι και δεν μπορεί ποτέ να είναι κενή έννοια  σύμφωνα με την οποία τα άτομα «κάνουν ό,τι θέλουν». 5.             Όσον αφορά την πολιτιστική δημιουργία, επισημαίνεται η απώλεια του νοήματος, η οποία συμβαδίζει με την εγκατάλει­ψη της αναζήτησης της φόρμας -μιας φόρμας που είναι πάντα κάτι περισσότερο από απλή φόρμα, διότι, όπως έλεγε ο Ουγκό, αυτή είναι το «πραγματικό νόημα» που ανεβαίνει στην επιφάνεια. Η σημερινή εξέλιξη του πολιτισμού σχετίζεται άμεσα με την κοινωνική και πολιτική αδράνεια καθώς και την παθητικότητα που χαρακτηρίζουν τον σύγχρονο κόσμο. Η πολιτιστική αναγέννηση -αν συμβεί- θα είναι συνδεδεμένη με ένα καινούργιο και μεγάλο κοινωνικοϊστορικό κίνημα το οποίο θα θέσει εκ νέου σε λειτουργία τη δημοκρατία και θα της δώσει νέα μορφή και περιεχόμενο. 6.             Ανησυχούμε για την αδυναμία να οραματισθούμε επακριβώς το περιεχόμενο μιας τέτοιας δημιουργίας, τη στιγμή που ακριβώς αυτό αποτελεί την ομορφιά κάθε δημιουργίας. Η φιλοσοφία καταδεικνύει ότι θα ήταν παράλογο να πιστέψουμε ότι έχουμε εξαντλήσει πλέον οτιδήποτε νοητό, πραγματοποιήσιμο και μορφοποιήσιμο. Όπως θα ήταν παράλογο και το να θέσουμε περιορισμούς στη δυνατότητα της μορφοποίησης, δυνατότητα που πάντα εντοπίζεται στην ψυχική φαντασία . Αν παραδεχθούμε ότι όσοι διατηρούν μια σχέση άμεση και ενεργή με τον πολιτισμό μπορούν να συμβάλουν ώστε η περίοδος του λήθαργου να διαρκέσει το δυνατόν λιγότερο, αυτό θα γίνει εφικτό μόνο αν η προσπάθειά τους μείνει πιστή στις αρχές της ελευθερίας και της υπευθυνότητας.

ΑΝΑΦΟΡΑ  ΣΤΟ  ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Μέχρι  τα μέσα  του 20ου  αι.  η  έννοια του  πολιτισμού  είχε   συλλογικό  χαρακτήρα [δημιουργός  και  κοινό  διαμόρφωναν από κοινού τον πολιτισμό]  ΣΤΟ  ΠΑΡΟΝ : Απουσία  πραγματικής   εξουσίας  του  λαού  και  κομφορμιστική  στάση  του  ατόμου Το  άτομο   παγιδεύεται  στο  καταναλωτικό  πνεύμα  που του  επιβάλλει  η τηλεόραση ,λειτουργώντας  παθητικά  Ο  ατομικισμός   δεν  είναι  δημοκρατική   συμπεριφορά  Ο σημερινός  πολιτισμός ,ως προϊόν  της  κοινωνικής  παθητικότητας , χαρακτηρίζεται   από  τη  νοηματική  και  αισθητική  πενία Διάλυση  της  ανησυχίας   για   την   αδυναμία    αναμόρφωσης    του  πολιτισμού  , με  βάση   τη  δημοκρατία Η  συμβολή των  πνευματικών  ανθρώπων

Το   δοκίμιο   πραγματεύεται  τον  κομφορμιστικό  χαρακτήρα  του  σημερινού  πολιτισμού. Αρχικά  , ο  Κορνήλιος  Καστοριάδης  υποστηρίζει  ότι   ενώ   στο  πρόσφατο   παρελθόν   ο  πολιτισμός διαμορφωνόταν   συλλογικά , από τους  δημιουργούς και το κοινό , σήμερα  αυτό  φαντάζει  ανέφικτο .Βασική αιτία  του  γεγονότος αυτού είναι η  απουσία  της  πραγματικής  εξουσίας  του   λαού και  η  κομφορμιστική  στάση του ατόμου . Το  άτομο  λοιπόν  παγιδεύεται   στο καταναλωτικό  πνεύμα  που του  επιβάλλει η τηλεόραση  και  λειτουργεί  παθητικά  και  ατομικιστικά .Ο  ατομικισμός , ωστόσο , ταυτίζεται  εσφαλμένα με τη  δημοκρατία . Ακολούθως ,  ο  συγγραφέας  καταδεικνύει   ότι ο σημερινός πολιτισμός , ως προϊόν  της κοινωνικής  παθητικότητας , χαρακτηρίζεται  από   ένα είδος  νοηματικής  και  αισθητικής  πενίας .Ολοκληρώνοντας  , διαλύει  την ανησυχία  όσων  πιστεύουν  ότι είναι αδύνατη   η  αναμόρφωση του  πολιτισμού με βάση τη  δημοκρατία ,προβάλλοντας  τη συμβολή των πνευματικών  ανθρώπων .

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ : 2ο ΦΥΛΛΑΔΙΟ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ  :  ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ

Α.  Να γράψετε   τα  συνώνυμα  των παρακάτω λέξεων

Περιστοιχιζόταν  από  δημοσιογράφους	περικυκλωνόταν , περιτριγυριζόταν
H   μουσική  είναι    βάλσαμο   στην ψυχή των πονεμένων ανθρώπων	φάρμακο  , παρηγοριά
Περιμένουμε  την  ετυμηγορία  του  λαού  στις  εκλογές	κρίση ,απόφαση
Η  επιρροή  του κόμματος    στους  πολίτες    φθίνει   διαρκώς	αποδυναμώνεται
βαλσαμώνει   πουλιά  και  τα  πουλάει	ταριχεύει
Το  καθεστώς  προχώρησε   σε   δήμευση   των   περιουσιακών στοιχείων  πολλών   δημοκρατικών  πολιτών	κατάσχεση
Υπήρξε   διασπορά    ανησυχητικών ειδήσεων	διάδοση
Διαστολή    της καρδιάς	διόγκωση
Αυτό   έγινε  με  δική  μου  υπαιτιότητα	ευθύνη
Ξένοι     διαφεντεύουν    το   λαό  μας	διοικούν
Αποκαλύφθηκε   σκευωρία  η  οποία  απέβλεπε   στην  ανατροπή  του  πολιτεύματος	πλεκτάνη
Αντιμετωπίζω κάποιον  με  δυσμένεια	εχθρότητα
Πολλοί   παραλληλίζουν    την πολιτική  με τη  θρησκευτική  πίστη	συγκρίνουν , παραβάλλουν
Κάναμε  μία  εκτενή  αναφορά   στα  γεγονότα  της  εποχής  εκείνης	αναλυτική
Ο  τόπος   βυθίστηκε   στην  αμάθεια  και  στην  αβελτηρία	ανοησία ,μωρία
Η  φωτιά    διαδόθηκε   ακαριαία	αστραπιαία
Γριφώδης   λόγος	αινιγματικός
Με  την  έλευση  της άνοιξης  αισθάνομαι  άλλος άνθρωπος	ερχομό ,άφιξη
Ο  υπουργός  είχε  αλλεπάλληλες  συσκέψεις	συνεχόμενες
Τα  βιβλία  της  Πηνελόπης  Δέλτα  ήταν το  προσφιλές  ανάγνωσμα  των  νέων	αγαπητό

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ   : ......................./20

Β.  Να  γράψετε  τα αντώνυμα  των λέξεων

Συντονισμός   δραστηριοτήτων	αποσυντονισμός
Ιάσιμη   ασθένεια	ανίατη
Διαστολή   της καρδιάς	συστολή
Αίθριος   ουρανός	νεφελώδης
Λαομίσητος   πολιτικός	δημοφιλής
Αποσυσπείρωση   των οπαδών του κόμματος	συσπείρωση
Ασχολείται  με τον  αθλητισμό  σποραδικά	συστηματικά
Εξακολούθηση  του  αγώνα  παρά  τη  βροχή	διακοπή
Όψιμο   ενδιαφέρον  για   την  επίλυση  του  προβλήματος	πρώιμο
Πουριτανός  άνθρωπος	προοδευτικός

Γ. Να  γράψετε επίθετα   ομόρριζα με τις ακόλουθες λέξεις , που να έχουν πρώτο συνθετικό τους το στερητικό  α [αν] 

κλονισμός	ακλόνητος
έλεγχος	ανεξέλεγκτος
αποσπώμαι	αναπόσπαστος
αισθάνομαι	αναίσθητος
αλγώ	ανάλγητος
φθείρω	άφθαρτος
πείθω	απειθής
ακολουθώ	ανακόλουθος
συστέλλω	ασύστολος
ελεώ	ανελέητος

Δ. Να γράψετε   ένα ομόρριζο ουσιαστικό   για κάθε ρήμα που ακολουθεί

• εκπίπτω     η έκπτωση
• εκχωρώ      η  εκχώρηση
• εξαίρω        η  έξαρση
• εκτίω      η  έκτιση
• κομίζω    το  κόμιστρο
• συνάπτω   η  σύναψη
• συρρέω    η  συρροή
• εκκρίνω   η   έκκριση
• εκκενώνω    η  εκκένωση
• κρούω        το  κρούσμα

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ 2ο ΦΥΛΛΑΔΙΟ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΑΣΚΗΣΕΩΝ  ΚΑΙ  ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ :  ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ

Α.  Να γράψετε   τα  συνώνυμα  των παρακάτω λέξεων

Περιστοιχιζόταν  από  δημοσιογράφους
H   μουσική  είναι    βάλσαμο   στην ψυχή των πονεμένων ανθρώπων
Περιμένουμε  την  ετυμηγορία  του  λαού  στις  εκλογές
Η  επιρροή  του κόμματος    στους  πολίτες    φθίνει   διαρκώς
βαλσαμώνει   πουλιά  και  τα  πουλάει
Το  καθεστώς  προχώρησε   σε   δήμευση   των   περιουσιακών στοιχείων  πολλών   δημοκρατικών  πολιτών
Υπήρξε   διασπορά    ανησυχητικών ειδήσεων
Διαστολή    της καρδιάς
Αυτό   έγινε  με  δική  μου  υπαιτιότητα
Ξένοι     διαφεντεύουν    το   λαό  μας
Αποκαλύφθηκε   σκευωρία  η  οποία  απέβλεπε   στην  ανατροπή  του  πολιτεύματος
Αντιμετωπίζω κάποιον  με  δυσμένεια
Πολλοί   παραλληλίζουν    την πολιτική  με τη  θρησκευτική  πίστη
Κάναμε  μία  εκτενή  αναφορά   στα  γεγονότα  της  εποχής  εκείνης
Ο  τόπος   βυθίστηκε   στην  αμάθεια  και  στην  αβελτηρία
Η  φωτιά    διαδόθηκε   ακαριαία
Γριφώδης   λόγος
Με  την  έλευση  της άνοιξης  αισθάνομαι  άλλος άνθρωπος
Ο  υπουργός  είχε  αλλεπάλληλες  συσκέψεις
Τα  βιβλία  της  Πηνελόπης  Δέλτα  ήταν το  προσφιλές  ανάγνωσμα  των  νέων

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ   : ......................./20

Β.  Να  γράψετε  τα αντώνυμα  των λέξεων

Συντονισμός   δραστηριοτήτων
Ιάσιμη   ασθένεια
Διαστολή   της καρδιάς
Αίθριος   ουρανός
Λαομίσητος   πολιτικός
Αποσυσπείρωση   των οπαδών του κόμματος
Ασχολείται  με τον  αθλητισμό  σποραδικά
Εξακολούθηση  του  αγώνα  παρά  τη  βροχή
Όψιμο   ενδιαφέρον  για   την  επίλυση  του  προβλήματος
Πουριτανός  άνθρωπος

Γ. Να  γράψετε επίθετα   ομόρριζα με τις ακόλουθες λέξεις , που να έχουν πρώτο συνθετικό τους το στερητικό  α [αν] 

κλονισμός
έλεγχος
αποσπώμαι
αισθάνομαι
αλγώ
φθείρω
πείθω
ακολουθώ
συστέλλω
ελεώ

Δ. Να γράψετε   ένα ομόρριζο ουσιαστικό   για κάθε ρήμα που ακολουθεί

• εκπίπτω     η  .....................................
• εκχωρώ      η  .......................................
• εξαίρω        η  ..........................................
• εκτίω      η  ...........................................
• κομίζω    το .......................................
• συνάπτω   η .................................
• συρρέω    η  .................................
• εκκρίνω   η ..............................................
• εκκενώνω    η  .........................................
• κρούω        το   .............................................

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ :ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ

Α. Να   αναγνωρίσετε  τα  σχόλια  που  υπάρχουν  στις  ακόλουθες  ειδήσεις  .Να  διακρίνετε  επίσης   σε  ποιες  ειδήσεις   το  σχόλιο   ενσωματώνεται   στην  είδηση ,  σε  ποιες   διαχωρίζεται  από  αυτό  και  σε  ποιες  περιλαμβάνεται  ξένο  σχόλιο

1. Το      σχόλιο    διαπλέκεται  με  την  είδηση  : τα    επίθετα   «εξαιρετικό»  και  «ζωτικά» .Επιπλέον   ως  σχόλιο  μπορεί  να   χαρακτηριστεί  και  η  έκφραση  «επιχείρησε  να μιλήσει με το δικό της τρόπο»
2. Το  σχόλιο   διαχωρίζεται  από τη   είδηση :  περιλαμβάνεται   στο   τμήμα «Το στοίχημα κερδίζεται. Οι διαχωρισμοί και οι ταμπέλες καταργούνται. Μόνο μια ιδιότητα παραμένει και κατισχύει. Εκείνη του δημιουργού» . [Ως  σχόλιο  ενσωματωμένο  στην  είδηση  μπορεί να  θεωρηθεί  και  η  λέξη «πρόκληση»]
3. Υπάρχει   ενσωματωμένο  σχόλιο   στην  είδηση [ τα  επίθετα  «εξαίσια» , «μαγικές» ] αλλά  και   ξεχωριστό  τμήμα  της  είδησης  που αποτελεί  σχόλιο  [«Το μεράκι ....Όλα»]
4. Υπάρχει   σχόλιο   που   ενσωματώνεται  στην  είδηση  [η  φράση «τόσο  εύγλωττα....αποχρώσεις  τους»]   και  ξένο  σχόλιο  ,που περικλείεται  μέσα  σε  εισαγωγικά
5. Υπάρχει   σχόλιο  ενσωματωμένο  στην  είδηση  [το  επίθετο «χαρακτηριστικούς»]  και  τμήμα  της  είδησης  που  αποτελεί  σχόλιο [Χιούμορ  πικρό .....προβλήματα]

Β. Να  γράψετε   δύο   τίτλους  [έναν   κυριολεκτικό  κι  έναν    μεταφορικό]  για  καθεμία  από    τις  ακόλουθες  ειδήσεις

1.       α]Το έργο  των «γιατρών  χωρίς σύνορα» [κυριολεκτικός]

β]Ανθρωπισμός   χωρίς  σύνορα   ! [μεταφορικός]

2.       α]Βρεφοκτονία  κοριτσιών  στην  Ινδία  [κυριολεκτικός]

β]Βρεφοκτονία  ...γένους  θηλυκού [μεταφορικός]

Γ. Να   προσθέσετε  σχόλιο     στις  ακόλουθες  ειδήσεις 

1.       Ποδηλασία ,ένα  πολύτιμο  δώρο  για  την  υγεία   και  για  την  ψυχή  ! Αυτό   επισήμαναν   επιφανείς  καρδιολόγοι  , οι  οποίοι  έλαβαν  μέρος   στο  Διεθνές   συνέδριο  Καρδιολογίας  της  Αθήνας  . Οι   επιστήμονες   τόνισαν  ότι    είκοσι  λεπτά ποδήλατο την ημέρα  μειώνουν τον κίνδυνο  ανάπτυξης της στεφανιαίας νόσου , αδυνατίζουν , βελτιώνουν την ψυχική διάθεση  και χαλαρώνουν τους μύες .  Μη  διστάζετε  ,λοιπόν , να  χρησιμοποιήσετε το  ποδήλατο   ακόμη  και  για  τη μετάβασή  σας  στη  δουλειά!  

2.       Ένα  απαράδεκτο  μέτρο   εφαρμόζει από εφέτος  ο  πρωθυπουργός της Βρετανίας  ,με     σκοπό τη  δήθεν ποιοτική βελτίωση  της εκπαίδευσης . Αρχίζει να κλείνει μαζικά  τα δημόσια σχολεία  που προσφέρουν στους μαθητές  τους πολύ λιγότερα εφόδια  απ’ ότι άλλα .Η  δημόσια  παιδεία  στη  Βρετανία  πλήττεται  ανεπανόρθωτα .....

Δ.  Στις  ακόλουθες  φράσεις    ,στις οποίες    έχουμε    ορισμό  ή   διαίρεση ,  να  αναγνωρίσετε  τα  συστατικά τους  στοιχεία

1.       ΔΙΑΙΡΕΣΗ  :   Διαιρετέα  έννοια  :  το  κωμικό  , Διαιρετική  βάση : ο  στόχος  του  πομπού    Πηλίκο :  το  αθώο  και  το  πονηρό  κωμικό

2.     ΟΡΙΣΜΟΣ : Οριστέα   έννοια  :  Παράδοση   ,   Γένος  : το σύνολο των πολιτιστικών στοιχείων και αξιών του παρελθόντος,  Ειδοποιός  διαφορά  : που  μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά [με τον προφορικό ή γραπτό λόγο] και επιβιώνουν    στο  παρόν

3.        ΔΙΑΙΡΕΣΗ  :   Διαιρετέα  έννοια  :  οι   συγγραφείς   , Διαιρετική  βάση : ο τρόπος  γραφής     Πηλίκο :   α]όσοι  γράφουν χωρίς σκέψη β]όσοι  σκέφτονται  όταν γράφουν  γ]όσοι  γράφουν  έχοντας  ήδη  σκεφτεί

4.       ΟΡΙΣΜΟΣ : Οριστέα   έννοια  :  διαφήμιση    ,   Γένος  : η  γνωστοποίηση  στο  κοινό ,  Ειδοποιός  διαφορά  : των ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν ένα προϊόν με σκοπό την αύξηση των πωλήσεων του.

Ε. Τι   εκφράζουν   τα  ακόλουθα  σημεία  στίξης   στα  παραδείγματα  που  ακολουθούν

1.       ειρωνεία

2.       απειλή

3.       θαυμασμός , έκσταση

4.       αμφισβήτηση

5.       απορία  , αμφιβολία

ΣΤ. Να   αναγνωρίσετε  ποιο  από  τα  αστέρια  της  είδησης   [εγγύτητα  , επικαιρότητα ,σπανιότητα  ,  σπουδαιότητα  , εκρηκτικότητα ,  εκκρεμότητα  ,  συνέπειες  , συγκίνηση] ,χαρακτηρίζει   καθεμία   από τις  ακόλουθες  σύντομες  ειδήσεις

1.       επικαιρότητα

2.       συγκίνηση

3.       εκκρεμότητα

4.       σπανιότητα

5.       συνέπειες