ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ [ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ]

Επιμέλεια  απαντήσεων  :  Κώστας  Τσιαχρής

Α.  Να   συμπληρώσετε  την  προκείμενη  ή το  συμπέρασμα  που  λείπουν  στους  παρακάτω   συλλογισμούς 

·         Τα   κατώτερα  ένστικτα   αναιρούν  την   ελευθερία  του  ανθρώπου ·         Η   βουλιμία   συγκαταλέγεται  στα  κατώτερα  ένστικτα ·         Άρα , η   βουλιμία   αναιρεί  την   ελευθερία   του   ανθρώπου	·         Ο   καπετάνιος  ενός  πλοίου   παλεύει   στη  θαλασσοταραχή  με τα  κύματα  ,για  να  σώσει  τη  ζωή  των  επιβατών του ·         Ο  πνευματικός  άνθρωπος  στην  ταραγμένη  εποχή  μας  παλεύει  με  τις  αντιξοότητες  , για  να   διασώσει   την  πνευματική   ελευθερία  των  συνανθρώπων  του ·         Άρα ,ο  πνευματικός  άνθρωπος  στην  ταραγμένη  εποχή μας  λειτουργεί  όπως  ο  καπετάνιος
·         Το  πνεύμα  του  υπολογισμού  είναι  βλαβερό ·      Τα κίνητρα καλλιεργούν το πνεύμα του υπολογισμού. ·      Άρα, τα κίνητρα είναι βλαβερά.	·           Η  Ελλάδα ,μεσογειακή   χώρα της   Ευρώπης  , παράγει  ελαιόλαδο ·           Η  Ιταλία   παράγει  ελαιόλαδο ·           Η  Ισπανία   παράγει  ελαιόλαδο ·           Η  Γαλλία  παράγει  ελαιόλαδο ·           Η   Αλβανία  παράγει  ελαιόλαδο ·           Άρα , όλες  οι   μεσογειακές  χώρες  της  Ευρώπης  παράγουν  ελαιόλαδο
·         Οι νομοταγείς  πολίτες   δεν παραβαίνουν το νόμο . ·         Ο  κ. Γεωργίου   παραβαίνει   το  νόμο ·         Άρα , ο  Κ. Γεωργίου   δεν  είναι  νομοταγής  πολίτης	·         Κάθε  διαίρεση  που  αφήνει  υπόλοιπο  μηδέν  είναι  τέλεια ·         Η διαίρεση   5:3    δεν αφήνει υπόλοιπο μηδέν . ·         Άρα  , δεν είναι  τέλεια .

Β. Να   δικαιολογήσετε  τη  χρήση  των  ρηματικών  προσώπων  στα  ακόλουθα  παραδείγματα

1.       Το  β’  ενικό  πρόσωπο   δημιουργεί  την  αίσθηση  του  διαλόγου  με τον  αναγνώστη ,προσδίδει  αμεσότητα  στο  κείμενο   . Παράλληλα  , το  ύφος  του  κειμένου   γίνεται  παραστατικό  και   ζωντανό

2.       Ο  συγγραφέας    εκφράζει  την  προσωπική  του  άποψη  πάνω  στο  ζήτημα  .Προσδίδεται   δηλαδή   στο  κείμενο  υποκειμενική  χροιά .

3.       Ο   συγγραφέας   εντάσσει  τον  εαυτό  του    στο   σύνολο  των  Ελλήνων και   δημιουργεί  ένα  κλίμα  οικειότητας  .  Παράλληλα , κάνει  και  τον  αναγνώστη  να  αισθανθεί  ότι   συμμετέχει  και  εκείνος   στον  προβληματισμό  του   συγγραφέα .

4.       Το  ύφος  του  κειμένου    γίνεται   ουδέτερο  και  αντικειμενικό , χαρακτηριστικό  που  ταιριάζει  σε  κείμενα  επιστημονικού  χαρακτήρα 

  

Γ. Να  χωρίσετε  τα  ακόλουθα  αποσπάσματα   σε    δύο  παραγράφους  [άσκηση  παραγραφοποίησης ]   , δικαιολογώντας  την  επιλογή  σας 

1.       Στη δημοκρατούμενη κοινότητα κάθε μέλος ενεργεί και δρα μέσα σ' έναν κύκλο ανεξαρτησίας, ενώ τη μάζα και το πλήθος της το δένουν οι ορμές και το συνέχουν τα πάθη, τα οποία εξωτερικεύονται κατά τον ίδιο και απαράλ­λαχτα όμοιο, πανομοιότυπο τρόπο. Η μάζα   ακολουθεί πάντα τη γραμμή που της δίνεται, δηλαδή που της επιβάλλεται απ' έξω, χωρίς να μπορεί ν' ασκήσει κανένα είδος κριτικής. Η κοινότητα πραγματοποιεί τους σκοπούς της ακολουθώντας διάφορους δρόμους και τρόπους, γιατί σε κάθε μέλος της είναι επιτρεπτό να ζει και να δρα κατά τον τρόπο του κι ελεύθερα. Παρομοίασαν τον άνθρωπο, δηλαδή κάθε μέλος της δημοπρατούμενης κοι­νότητας, με τα πετραδάκια του ψηφιδωτού. Το καθένα κρατά μέσα στην ατέ­λεια του το δικό του χρώμα και σχήμα. Το ένα συμπληρώνει το άλλο, και όλα μαζί το σύνολο. Μέσα στο σύνολο και για το σύνολο έχει το καθένα του την ξεχωριστή του θέση και παίρνει την αξία του. Το ένα δεν μπορεί να αντικα­ταστήσει το άλλο. Ωστόσο, αυτή η ανομοιότητα προσδίδει στο καθένα την αξία του. Το ίδιο παρατηρείται και στους ανθρώπους μέσα σε μια σωστή κοι­νότητα. Ο ένας δε μοιάζει με τον άλλον. Είναι μοναδικός.   [Στην  πρώτη  παράγραφο   συγκρίνεται  η  μάζα  με τη  δημοκρατούμενη  κοινότητα  ,   στη  δεύτερη  γίνεται  παρομοίωση  του  ανθρώπου  ως  μέλους  της  δημοκρατούμενης  κοινότητας  με  την  ψηφίδα  του   ψηφιδωτού]

2.           Έτσι , διαπιστώνουμε καθημερινά  πως οι ανθρώπινες σχέσεις  δημιουργούνται  με κριτήριο  το συμφέρον , οι ηθικές αξίες  δεν  έχουν νόημα , η πνευματική καλλιέργεια  θεωρείται ανούσια  και ανώφελη ,   το περιβάλλον  καταστρέφεται και η κοινωνία  βρίσκεται  συχνά   σε αδυναμία να  εκπληρώσει τους πρωταρχικούς  σκοπούς της , ανθρώπινες , δηλαδή , σχέσεις  με  όσο   γίνεται λιγότερα προβλήματα . Οι συνέπειες  της κατάστασης αυτής , κατά έναν τραγικό τρόπο , είναι αντιστρόφως  ανάλογες με τις επιθυμίες  και τις επιδιώξεις  του σύγχρονου ανθρώπου . Πετυχαίνει , συνήθως ,  τα αντίθετα  από αυτά  που  επιδιώκει . Η ρύπανση και η μόλυνση του περιβάλλοντος  δημιουργούν ανθυγιεινές   συνθήκες διαβίωσης. Οι συνθήκες αυτές επιβαρύνονται  αφόρητα από το συνωστισμό  πλήθους ανθρώπων  στα σύγχρονα αστικά κέντρα . Η έλλειψη κατάλληλων έργων υποδομής  , η ηχορρύπανση , το καυσαέριο , οι ελάχιστοι χώροι πρασίνου , η στενοχωρία των διαμερισμάτων στις πολυκατοικίες  συνθέτουν ένα ασφυκτικό  τοπίο για τους ανθρώπους που ζουν στις μεγαλουπόλεις.[   Στη  δεύτερη  παράγραφο  παρουσιάζονται  οι  συνέπειες   της  κατάστασης η  οποία  περιγράφεται  στην  πρώτη ]

3.       Ίσως θα ήταν ωραίο να ζούσαμε σ' έναν κόσμο όπου οι συγχωριανοί μας, οι κοντοχωριανοί μας, οι κάτοικοι της γειτονικής πόλης και της μακρινής και ολόκληρης της πατρίδας θα είχαν τις ίδιες αντιλήψεις με μας, θα πίστευαν στους ίδιους θεούς και θα τους προσκυνούσαν με τον ίδιο τρόπο, θα μίλαγαν την ίδια γλώσσα, θα είχαν τις ίδιες ιστορικές μνήμες. Η ζωή θα κυλούσε σ' έναν παράδεισο «εθνικής καθαρότητας» που θα ήταν ταυτόχρονα και «φυσική», θρησκευτική ή ό, τι άλλο. Το όραμα αυτό σπάνια ανταποκρίνεται σε κάποια πραγματικότητα και, στις μέρες μας, λιγότερο από άλλοτε. Και μόνες οι μετακινήσεις πληθυσμών, άλλες θελημένες κι άλλες αποτέλεσμα προσφυγιάς, που χαρακτηρίζουν την εποχή μας, θα αρκούσαν για να διαταράξουν την υποθετική αρμονία της καθαρότητας. [Στην  πρώτη  παράγραφο  παρουσιάζεται  ένα  όραμα  , ενώ  στη  δεύτερη  η   δυσκολία   πραγμάτωσής    του  στη   σημερινή  πραγματικότητα ]

4.        Πολλά άτομα    δεν ενδιαφέρονται   στη ζωή  τους παρά  για μια συνεχή επαγγελματική άνοδο , για καριέρα . Ο καριερισμός   είναι συνδεδεμένος  με το ανταγωνιστικό  πνεύμα   [ καριέρα   σημαίνει γρήγορο   τρέξιμο αλόγου  στον ιππόδρομο ] και   αστικό ιδεώδες .  Ο αστός   αποβλέπει  στην επιτυχία   , στην επαγγελματική  άνοδο , στην απόκτηση κοινωνικού   γοήτρου . Όλα τα παραπάνω    δε βρίσκονται    μέσα στην ανθρώπινη    φύση . Όταν το άτομο  αποζητά αποκλειστικά    την επαγγελματική άνοδο , θα   αδιαφορήσει για πολλά ουσιώδη πράγματα , π.χ. για την ψυχαγωγία του   , την πνευματική του καλλιέργεια , την ανάπαυσή του , τη μείωση του άγχους και της έντασης . Όλα αυτά τα θυσιάζει στην επιτυχία   , στην πρόοδό του  , στην κοινωνική του άνοδο . Αυτή γίνεται το ανώτερο ιδανικό του , ο κυριότερος σκοπός της ζωής του . Η νοοτροπία αυτή δεν οδηγεί απαραίτητα στην παραγωγικότητα  ή στη δημιουργία και την ανάπτυξη του πολιτισμού . Η επαγγελματική και κοινωνική άνοδος  είναι αυτοσκοπός και συνδέεται   περισσότερο με τις δημόσιες σχέσεις .[ Στη  δεύτερη  παράγραφο  παρουσιάζονται  τα  αποτελέσματα  του  καριερισμού ] 

Δ. Να   εξηγήσετε  τη  χρήση  των  σημείων  στίξης  στα  ακόλουθα  παραδείγματα 

1.        [παρένθεση ] =>    δίνεται   μία  πρόσθετη   επεξήγηση ,απαραίτητη  προκειμένου  να   αποφευχθεί  παρεξήγηση

2.        [διπλή  παύλα]=>  επεξηγείται   η  έννοια  της  αυτογνωσίας  ,με  βάση  την  ευεργετική  επίδραση  του  ΣΕΠ.Η  επεξήγηση  μπαίνει  σε  διπλή  παύλα  , για να  τονιστεί 

3.        [παύλα ]=> φανερώνει   αντίθεση  και   αισθητοποιεί  εντονότερα  το  σχήμα  άρσης –θέσης

4.        [άνω και  κάτω  τελεία ] => φανερώνει  το  πηλίκο  της  διαίρεσης

5.       [διπλό  κόμμα ] =>  γίνεται  ένα  σχόλιο  από  την  πλευρά  του  συγγραφέα 

6.       Οι    αληθινοί  καλλιτέχνες   δε φορούν μάσκα , δεν υποκρίνονται , δεν πιστεύουν άλλα   απ’ αυτά  που λέγουν  ούτε κάνουν   εκείνα   που μέσα τους   αποστρέφονται . Πώς να φθαρούν , πώς να γεράσουν τέτοιοι άνθρωποι ;[ερωτηματικό] =>ρητορικό  ερώτημα  που  ισοδυναμεί με  έντονη  άρνηση ,εγείρει  τον  προβληματισμό  του  αναγνώστη , εκφράζει  το  θαυμασμό  του   συγγραφέα  [επίκληση  στο  συναίσθημα ]

7.        [θαυμαστικό] => δηλώνεται  ο  θαυμασμός  του  συγγραφέα

8.        [άνω  τελεία  ]  =>  φανερώνει  μέτρια  παύση  και  διαχωρίζει  τις  αιτίες  , [   άνω και  κάτω  τελεία ] =>  δηλώνει  το  αποτέλεσμα

9.        [εισαγωγικά] => μεταφορική  χρήση  της  λέξης

10.   [κόμμα] =>  εκφράζει  αντίθεση