ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ : ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

Ι. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ  ΚΕΙΜΕΝΟ

ΠΛΑΤΩΝ - ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Ενότητα 12^η (519b-d) - Η αλληγορία του σπηλαίου. Η απροθυμία των φιλοσόφων

Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι; 

Ἀληθῆ, ἔφη.

Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.

Τὸ ποῖον δή;

Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. α]Ποιους  και  για  ποιους   λόγους   θεωρεί  ο  Σωκράτης  ανίκανους  να  κυβερνήσουν  ικανοποιητικά  μία  πόλη; β]Τι είναι αυτό  που επιτρέπεται  στα εξαιρετικά πνεύματα  της εποχής του  Σωκράτη;   [10  μονάδες:   5+5  ]

Β. α] Να  σχολιάσετε το περιεχόμενο του όρου «παιδεία» [5 μονάδες]  β] ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι : Ποιο  εκφραστικό μέσο χρησιμοποιεί στο σημείο αυτό ο  Σωκράτης  και τι θέλει να πετύχει με τη χρήση του;  [5  μονάδες]  γ] τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι : Ποιες είναι οι τιμές  τις οποίες απολαμβάνουν όσοι  ασχολούνται με την  πρακτική ζωή;  [5 μονάδες]

Γ. Ο  Πλάτωνας , για να χαρακτηρίσει το «αγαθόν», χρησιμοποιεί   μία σειρά από φράσεις . Να προσδιορίσετε, αρχικά, την έννοια του αγαθού στη φιλοσοφική του σκέψη [5 μονάδες]  και  έπειτα να σχολιάσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων φράσεων : «ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα» [4 μονάδες]  ,  «ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν» [2 μονάδες] , «ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν»   [4 μονάδες]

Δ.Να   επιβεβαιώσετε  ή να διαψεύσετε  το περιεχόμενο  των φράσεων  [10 μονάδες]  :

1.       Η  ιδεώδης  πολιτεία  κατά  τον Πλάτωνα  είναι  η   δημοκρατική

2.       Ιστορικό  πρότυπο  της τιμοκρατικής  πολιτείας  ήταν   η  Καρχηδόνα

3.       Ο  ολιγαρχικός  άνθρωπος  λατρεύει  το χρήμα , περιφρονεί την παιδεία , αδιαφορεί  για την τιμή  και την υπεράσπιση  της πατρίδας  του

4.       Η    δημοκρατία, κατά  τον Πλάτωνα, εγκαθιδρύεται όταν οι κηφήνες  συνειδητοποιήσουν  τη δύναμή τους

5.       Στην τυραννίδα, ο κακούργος  κηφήνας  αναλαμβάνει  μόνος  του  την εξουσία  

Ε.α] πόνων , φύσεις , ἀπείρους : Να  γράψετε για κάθε λέξη μία πρόταση με διαφορετική σημασία από το κείμενο  [6 μονάδες]   β] Να βρείτε λέξεις ετυμολογικά  συγγενείς με τις ακόλουθες της νέας ελληνικής  : διαβήτης, εικασία , προφήτης, σύνδεσμος [4 μονάδες[

ΙΙ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

                                             ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ      Ε   84, 1-2

Το κείμενο  αναφέρεται στις στρατιωτικές  επιχειρήσεις  των Αθηναίων το   416 π.Χ. στο  Άργος και στη Μήλο 

Τοῦ δ’ ἐπιγιγνομένου θέρους Ἀλκιβιάδης τε πλεύσας ἐς  Ἄργος ναυσὶν εἴκοσιν Ἀργείων τοὺς δοκοῦντας ἔτι ὑπόπτους  εἶναι καὶ τὰ Λακεδαιμονίων φρονεῖν ἔλαβε τριακοσίους  ἄνδρας, καὶ κατέθεντο αὐτοὺς Ἀθηναῖοι ἐς τὰς ἐγγὺς νήσους  ὧν ἦρχον· καὶ ἐπὶ Μῆλον τὴν νῆσον Ἀθηναῖοι ἐστράτευσαν  ναυσὶν ἑαυτῶν μὲν τριάκοντα, Χίαις δὲ ἕξ, Λεσβίαιν δὲ δυοῖν, καὶ ὁπλίταις ἑαυτῶν μὲν διακοσίοις καὶ χιλίοις καὶ τοξόταις  τριακοσίοις καὶ ἱπποτοξόταις εἴκοσι, τῶν δὲ ξυμμάχων καὶ νησιωτῶν ὁπλίταις μάλιστα πεντακοσίοις καὶ χιλίοις. οἱ δὲ  Μήλιοι Λακεδαιμονίων μέν εἰσιν ἄποικοι, τῶν δ’ Ἀθηναίων οὐκ ἤθελον ὑπακούειν ὥσπερ οἱ ἄλλοι νησιῶται, ἀλλὰ τὸ  μὲν πρῶτον οὐδετέρων ὄντες ἡσύχαζον, ἔπειτα ὡς αὐτοὺς  ἠνάγκαζον οἱ Ἀθηναῖοι δῃοῦντες τὴν γῆν, ἐς πόλεμον   φανερὸν κατέστησαν.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α1.Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα : «Τοῦ δ’ ἐπιγιγνομένου θέρους ἐγγὺς νήσους  ὧν ἦρχον»   [10 μονάδες]

Α2. Με  πόσες  στρατιωτικές  δυνάμεις εκστράτευσαν οι Αθηναίοι κατά της Μήλου; [4 μονάδες] Ποια ήταν η αρχική στάση των Μηλίων απέναντι στους Αθηναίους και γιατί  τελικά ενεπλάκησαν σε πόλεμο με τους Αθηναίους; [6 μονάδες]

Β.Να   γράψετε  τους ζητούμενους  τύπους  [10 μονάδες]

1.       θέρους   [δοτική ενικού]

2.       πλεύσας  [γ΄ενικό ευκτικής μέλλοντα]

3.       ναυσὶν  [γενική ενικού]

4.       ὑπόπτους  [αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος]

5.       φρονεῖν  [β΄ενικό προστακτικής ενεστώτα  ενεργητικής φωνής]

6.       κατέθεντο [ο ίδιος τύπος στον παρατατικό της ίδιας φωνής ]

7.       ἐγγὺς [ο υπερθετικός βαθμός του επιρρήματος]

8.       ὑπακούειν  [απαρέμφατο μέλλοντα]

9.       νησιῶται [κλητική ενικού]

10.   κατέστησαν [β΄πληθυντικό ευκτικής στον ίδιο χρόνο και φωνή]

Γα. Να αναγνωρίσετε  συντακτικά  τις  λέξεις   [5 μονάδες]

1.       ὑπόπτους 

2.       ὧν

3.       ναυσὶν

4.       τῶν δ’ Ἀθηναίων

5.       φρονεῖν

Γβ. καὶ ἐπὶ Μῆλον τὴν νῆσον Ἀθηναῖοι ἐστράτευσαν  ναυσὶν ἑαυτῶν μὲν τριάκοντα  :  Να μεταφέρετε τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση  «Άπαντες έλεξαν....», με όλους τους δυνατούς τρόπους  [5 μονάδες]