ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ : 1ο ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

                      ΠΛΑΤΩΝ , ΝΟΜΟΙ   643b-  643d

Στο  συγκεκριμένο απόσπασμα  ο  Αθηναίος  αναφέρεται  στη σημασία  που έχει  η εξάσκηση  από  μικρή ηλικία  για  την απόκτηση  μιας   αρετής  

ΑΘΗΝΑΙΟΣ :  Λέγω δή, καί φημι τὸν ὁτιοῦν ἀγαθὸν ἄνδρα μέλλοντα ἔσεσθαι τοῦτο αὐτὸ ἐκ παίδων εὐθὺς μελετᾶν δεῖν, παίζοντά τε καὶ σπουδάζοντα ἐν τοῖς τοῦ πράγματος ἑκάστοις προσήκουσιν. οἷον τὸν μέλλοντα ἀγαθὸν ἔσεσθαι γεωργὸν ἤ τινα οἰκοδόμον, τὸν μὲν οἰκοδομοῦντά τι τῶν παιδείων  [643c] οἰκοδομημάτων παίζειν χρή, τὸν δ’ αὖ γεωργοῦντα, καὶ ὄργανα ἑκατέρῳ σμικρά, τῶν ἀληθινῶν μιμήματα, παρασκευάζειν τὸν τρέφοντα αὐτῶν ἑκάτερον, καὶ δὴ καὶ τῶν μαθημάτων ὅσα ἀναγκαῖα προμεμαθηκέναι προμανθάνειν, οἷον τέκτονα μετρεῖν ἢ σταθμᾶσθαι καὶ πολεμικὸν ἱππεύειν παίζοντα ἤ τι τῶν τοιούτων ἄλλο ποιοῦντα, καὶ πειρᾶσθαι διὰ τῶν παιδιῶν ἐκεῖσε τρέπειν τὰς ἡδονὰς καὶ ἐπιθυμίας τῶν παίδων, οἷ ἀφικομένους αὐτοὺς δεῖ τέλος ἔχειν. κεφάλαιον δὴ παιδείας [643d] λέγομεν τὴν ὀρθὴν τροφήν, ἣ τοῦ παίζοντος τὴν ψυχὴν εἰς ἔρωτα μάλιστα ἄξει τούτου ὃ δεήσει γενόμενον ἄνδρ’ αὐτὸν  τέλειον εἶναι τῆς τοῦ πράγματος ἀρετῆς· ὁρᾶτε οὖν εἰ μέχρι τούτου γε, ὅπερ εἶπον, ὑμῖν ἀρέσκει τὸ λεχθέν.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

σταθμῶμαι=  ζυγίζω

τέλος ἔχω= εκπληρώνω  τον στόχο μου

ἡ ἀρετή  τοῦ πράγματος = η  ικανότητα  στο επάγγελμα 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α1. Να  μεταφραστεί το απόσπασμα  «κεφάλαιον δὴ παιδείας [643d] λέγομεν τὴν ὀρθὴν ... ὑμῖν ἀρέσκει τὸ λεχθέν»  [10 μονάδες]

Α2. Τι  πρέπει  να κάνει αυτός  που ανατρέφει [γονέας, δάσκαλος] ένα παιδί, κατά την άποψη του  Αθήναιου;  [10 μονάδες] 

Β1. «καὶ πειρᾶσθαι διὰ τῶν παιδιῶν ἐκεῖσε τρέπειν τὰς ἡδονὰς καὶ ἐπιθυμίας τῶν παίδων, οἷ ἀφικομένους αὐτοὺς δεῖ τέλος ἔχειν» : Να γράψετε  όλους  τους  ρηματικούς τύπους  του αποσπάσματος αυτού στον παρακείμενο  της ίδιας  φωνής  [5 μονάδες  :  5Χ1] 

Β2. «ἣ τοῦ παίζοντος τὴν ψυχὴν εἰς ἔρωτα μάλιστα ἄξει τούτου ὃ δεήσει γενόμενον ἄνδρ’ αὐτὸν  τέλειον εἶναι τῆς τοῦ πράγματος ἀρετῆς·» : α]Να  εντοπίσετε   τα τριτόκλιτα  ουσιαστικά  και  δύο  αντωνυμίες , μία  αναφορική και μία  επαναληπτική  β]Να  γράψετε  την  ονομαστική ενικού  στα  ουσιαστικά  και   τη δοτική ενικού στο  θηλυκό γένος  στις αντωνυμίες  [ 5 μονάδες :  10 Χ   0,5]

Γ1. «ὁρᾶτε οὖν εἰ μέχρι τούτου γε, ὅπερ εἶπον, ὑμῖν ἀρέσκει τὸ λεχθέν» :  Να  εντοπίσετε  όλες  τις  προτάσεις  του αποσπάσματος [3 μονάδες]  και  στις  δευτερεύουσες  να  αναγνωρίσετε  το είδος  τους και τον συντακτικό τους ρόλο [2  μονάδες  :   4  Χ 0,5] 

Γ2. «ἣ τοῦ παίζοντος τὴν ψυχὴν εἰς ἔρωτα μάλιστα ἄξει τούτου» : Να αναγνωρίσετε  το είδος  της σύνταξης (ενεργητική –παθητική)   [2 μονάδες ]  και  να  τη  μετατρέψετε   στην  αντίθετή  της  [3 μονάδες] 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΘΕΜΑΤΩΝ  : ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ