ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

KEIMENO   I

"Να επιστραφούν στην Ελλάδα"

Συνέντευξη με τον κ. Νικ Φίλντιγκ, το δημοσιογράφο της εφημερίδας "Mail of Sunday", ο οποίος πρώτος εξασφάλισε την παγκόσμια αποκλειστικότητα της αποκάλυψης των συμπερασμάτων του καθηγητή Σεντ Κλερ, o  οποίος  διαπίστωσε  τη  χρήση  χημικών  ουσιών  για τον καθαρισμό  των γλυπτών  του Παρθενώνα  από τους  υπεύθυνους του Βρετανικού  Μουσείου  

-        Συγχαρητήρια για την επιτυχία σας.

"Σας ευχαριστώ πολύ"

-        Πιστεύετε πως θα ήταν καλύτερο για τα γλυπτά να ήταν στην Ελλάδα τους τελευταίους δύο αιώνες;

" Είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Όταν τα αφαίρεσε από τον Παρθενώνα ο Λόρδος Έλγιν, υπήρξε ένας τρομακτικός ανταγωνισμός μεταξύ Άγγλων και Γάλλων να πάρουν ό,τι μπορούσαν. Αντικείμενα τέχνης από μια Ελλάδα που δεν είχε τον έλεγχο του εδάφους της. Αν δεν το έκανε ο Έλγιν, θα το έκαναν οι Γάλλοι. Θα τα είχε σήμερα κάποια άλλη δύναμη ή θα είχαν καταστραφεί. Το αίτημα της επιστροφής όμως δεν έχει σχέση μ' αυτό. Είναι κάτι σημερινό, είναι ένα ηθικό ζήτημα και έχει επίσης σχέση με την απόδοση δικαιοσύνης. Πρόκειται για αντικείμενα στενά συνδεδεμένα με την ελληνική αίσθηση ταυτότητας. Αν αντικείμενα της ίδιας σημασίας είχαν παρθεί από τη Βρετανία π.χ. από το Στόουνχετζ, κάθε Βρετανός θα τα ήθελε πίσω".

-        Πηγή της Ντάουνινγκ Στριτ δήλωσε προς το "Βήμα" ότι "η άποψη της αγγλικής κυβέρνησης συγκλίνει με αυτούς που πιστεύουν πως τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποκτήθηκαν έπειτα από άδεια που εκδόθηκε από τη νόμιμη εξουσία της εποχής". Συμφωνείτε;

"Καθόλου. Ο Έλγιν δεν είχε άδεια. Κανένας δεν είδε το περίφημο φιρμάνι. Μόνο μια μετάφραση του. Σημειώστε πως δεν υπάρχει έγγραφο σε Οθωμανική Βιβλιοθήκη για οποιοδήποτε τέτοιο φιρμάνι. Επιπλέον, ακόμη και από τη μετάφραση που παρουσιάζεται ως αυθεντική δεν προκύπτει ότι δίδεται σε κανέναν η άδεια να αφαιρέσει οτιδήποτε από το ναό του Παρθενώνα. Το συγκεκριμένο έγγραφο μιλά για μετατόπιση χαραγμένων πλακών και βράχων. Όχι για την καταστροφή του κτιρίου. Όχι για την  αφαίρεση κομματιών από αυτό. Τα Γλυπτά πρέπει να  επιστραφούν στην Ελλάδα και κανένας στην Αγγλία δεν θα αισθανθεί προδομένος. Γιατί πολύ εύκολα σήμερα πετάμε προς την Αθήνα. Όσο για το Βρετανικό Μουσείο, μπορεί να εκθέσει αντίγραφα. Άλλωστε πολλά αντίγραφα που έγιναν πριν τη δεκαετία του '30 πλησιάζουν περισσότερο τα αρχαία αυθεντικά, γιατί τα  εκμαγεία τους δημιουργήθηκαν επάνω στα γλυπτά , προτού αυτά ξυστούν. Ακόμη, δεν πιστεύω ότι εκτίθενται σωστά στο Βρετανικό Μουσείο. Γιατί τα Μάρμαρα βρίσκονταν γύρω από το εξωτερικό ενός ναού. Τώρα βρίσκονται γύρω από το εσωτερικό ενός κτιρίου. Για τους Αρχαίους Έλληνες ο ναός με τα γλυπτά επάνω του ήταν το κέντρο. Σήμερα ο επισκέπτης είναι το κέντρο και τα γλυπτά παρατάσσονται γύρω του. Και μάλιστα δεν παρατάσσονται με την ίδια ροή, με την οποία βρίσκονταν επάνω στον Παρθενώνα. Στο Βρετανικό Μουσείο τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν αποδίδουν σωστά αυτό για το οποίο φτιάχτηκαν".

(από τον ημερήσιο τύπο, 14-6-1998).

      ΚΕΙΜΕΝΟ   ΙI  

           Επαναπατρισμός σε μη-πατρίδα;

1.         Ποια λογική έχει το αίτημα: να επιστραφούν στο σημερινό ελλαδικό κράτος όσα γλυπτά του Παρθενώνα κατέχει και εκθέτει το Βρετανικό Μουσείο;

2.         Η αυθόρμητη απάντηση της συντριπτικής νομίζω πλειονότητας των σημερινών Ελλήνων θα ήταν τα γλυπτά αυτά μας ανήκουν. Είναι έργα των προγόνων μας, έκφανση της Ιστορίας μας, οι Βρετανοί τα έκλεψαν από τη δική μας πατρίδα.

3.         Υποθέτω και τις αντιρρήσεις των Βρετανών, κυρίως τις ενδόμυχες (πριν από την ευγενική διαμόρφωση της διατύπωσης): Οι πολιτισμοί δεν έχουν φυσικούς κληρονόμους, κληρονόμοι αναδείχνονται όσοι αξιοποιούν δημιουργικά το κληροδότημα. Τα γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν στους λαούς που έχουν την καλλιέργεια να κατανοήσουν τη διαχρονική αξία και σημασία τους για τη σύνολη ανθρωπότητα - ανήκουν στους λαούς που αναδείχθηκαν εκ των πραγμάτων κληρονόμοι του αρχαιοκλασικού πολιτισμού.

4.          Τέτοιοι είναι ,εδώ και αιώνες, μόνο οι λαοί της ευρωπαϊκής Δύσης, πιστεύουν οι Βρετανοί. Αυτοί καλλιέργησαν τα κλασικά γράμματα, σπούδασαν την αρχαιοελληνική τέχνη, εξέδωσαν και ερμήνευσαν τα κείμενα της αρχαιοελληνικής γραμματείας, μετέφεραν με το νεοκλασικισμό στα πέρατα της γης το ρυθμό και την αισθητική της Αρχαίας Ελλάδας.

5.         Φαντάζομαι τους Βρετανούς να αντιτάσσουν τον ίδιο το δικό μας Κοραή, που δεχόταν, όπως όλοι οι Δυτικο­ευρωπαίοι, ότι οι νεώτεροι Γραικοί δεν έχουμε σχέση με τους αρχαίους Έλληνες. Γι' αυτό έφτιαξε και τη θεωρία της "μετακένωσης"¹. Ότι μόνο με τον εκδυτικισμό  μας οι Γραικοί θα μπορέσουμε να ξαναγίνουμε Έλληνες, αφού η ελληνικότητα διασώθηκε ιστορικά μόνο στη μετακαρολίνια  Εσπερία² και όχι στην ποικιλότροπα αλλοτριωμένη γεωγραφική Ελλάδα. Τι καταλαβαίνετε σεις από ελληνικότητα, θα ήθελαν να μας πουν οι Βρετανοί, και επομένως με ποιους τίτλους διεκδικείτε τα γλυπτά του Παρθενώνα; Βάλτε τον μέσο διανοούμενο Γραικό της σήμερον ή τις πολιτικές μας ηγεσίες να απαντήσουν στο ερώτημα: γιατί ο Παρθενώνας είναι σημαντικότερο έργο τέχνης από τον πύργο του Άιφελ - μετρήστε αν έχετε το κουράγιο, το μέγεθος της κατά κεφαλήν πολιτιστικής και μορφωτικής σας υπανάπτυξης.

6.    Αφού την αττική γη, που σας χαρίστηκε να κατοικείτε, την ατιμάσατε βάναυσα εκβαρβαρώνοντας την ιερή ομορφιά της - τα Γλυπτά του Παρθενώνα σας μάραναν; Η αλήθεια του Παρθενώνα μένει ανερμήνευτη δίχως την αλήθεια του αττικού τοπίου και αυτήν τη δεύτερη αλήθεια την κάνατε τσιμεντένια λέπρα γυφτιάς, βρωμιάς και έσχατης ασχήμιας. Στον πιο εγκληματικό βανδαλισμό της Ιστορίας, στην τριτοκοσμική γραικική σας πρωτεύουσα, δώσατε το όνομα της πόλης των Αθηνών, πώς να σας εμπιστευθούμε λείμματα τέχνης ανυπέρβλητης;
7.    Τόσο σεβασμό έχετε για την Αρχαία Ελλάδα, φαντάζομαι να συνεχίζουν απαντώντας στο αίτημα μας οι Βρετανοί, ώστε αρνηθήκατε και το μοναδικό λώρο ζωής που θα μπορούσε να σας δένει μαζί της: τη γλώσσα. Καταργήσατε, παρά τις ψευδαισθητικές επιφάσεις, τη διδασκαλία των αρχαίων στα σχολεία σας, πετσοκόψατε τη γλώσσα σας από τις ρίζες της, γι' αυτό και τα σημερινά σας γραικικά είναι κωμικά ανάπηρα, συμπλεγματικά. Η νεολαία σας σήμερα, οι ηλικίες κάτω των τριάντα ετών, δεν καταλαβαίνουν πια όχι την "κοινή" ελληνική, αλλά ούτε και πρόσφατους συγγραφείς σας, όπως ο Παπαδιαμάντης και ο Ροΐδης. Πόσο ποσοστό του πληθυσμού σας έχει διαβάσει έστω και τρεις αράδες του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη; Από πού λοιπόν αντλείτε το θράσος να ονομάζετε προγόνους σας τους αρχαίους Έλληνες και να διεκδικείτε κατ' αποκλειστικότητα τα όσα αυτοί κληροδότησαν στην ανθρωπότητα;

Χρήστος Γιανναράς

'μετακένωση: συνώνυμο μετάγγιση, (μτφ) η μετάδοση σε άλλον τόπο ή πρόσωπο, ιδεών, γνώσεων.

'μετακαρολίνια Εσπερία: ο δυτικός ευρωπαϊκός χώρος όπως διαμορφώθηκε μετά τον Καρλομάγνο.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ

Κική Δημουλά, «Βρετανικό μουσείο (Ελγίνου μάρμαρα)»

Στην ψυχρή του Μουσείου αίθουσα
την κλεμμένη, ωραία, κοιτώ
μοναχή Καρυάτιδα.
Το σκοτεινό γλυκύ της βλέμμα
επίμονα εστραμμένο έχει
στο σφριγηλό του Διονύσου σώμα
(σε στάση ηδυπαθείας σμιλευμένο)
που δυό βήματα μόνον απέχει.
Το βλέμμα το δικό του έχει πέσει
στη δυνατή της κόρης μέση.
Πολυετές ειδύλλιον υποπτεύομαι|
τους δυό αυτούς να 'χει ενώσει.
Κι έτσι, όταν το βράδυ η αίθουσα αδειάζει
απ' τους πολλούς, τους θορυβώδεις επισκέπτες,
τον Διόνυσο φαντάζομαι
προσεκτικά απ' τη θέση του να εγείρεται
των διπλανών γλυπτών και αγαλμάτων
την υποψία μην κινήσει,
κι όλος παλμό να σύρεται
τη συστολή της Καρυάτιδας
με οίνον και με χάδια να λυγίσει.

Δεν αποκλείεται όμως έξω να 'χω πέσει.
Μιαν άλλη σχέση ίσως να τους δένει
πιο δυνατή, πιο πονεμένη:
Τις χειμωνιάτικες βραδιές
και τις εξαίσιες του Αυγούστου νύχτες
τους βλέπω,
απ' τα ψηλά να κατεβαίνουν βάθρα τους,
της μέρας αποβάλλοντας το τυπικό τους ύφος,
με νοσταλγίας στεναγμούς και δάκρυα
τους Παρθενώνες και τα Ερεχθεία που στερήθηκαν
στη μνήμη τους με πάθος ν' ανεγείρουν.

[πηγή: Κική Δημουλά, Ποιήματα, Ίκαρος, Αθήνα 2005 , σ. 36-37]

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α1.Να   παρουσιάσετε  περιληπτικά   τις  απόψεις   του  κυρίου  Νικ Φίλντιγκ   σχετικά με   την επιστροφή των γλυπτών  του Παρθενώνα  στην Ελλάδα  σε  70 -80  λέξεις     (  15  μονάδες)

Β1.Να  επιβεβαιώσετε  ή να διαψεύσετε  το περιεχόμενο  των ακόλουθων προτάσεων  με βάση  το περιεχόμενο  του κειμένου  ΙΙ .  Να  τεκμηριώσετε  την απάντησή  σας με αναφορά  στο  κείμενο      (10  μονάδες) 

1. Όλοι  οι Έλληνες  τάσσονται  υπέρ  της  επιστροφής   των μαρμάρων  του Παρθενώνα  στην Ελλάδα
2. Οι Βρετανοί υποστηρίζουν  ότι   τα  μνημεία    δεν ανήκουν απαραίτητα   στους  λαούς   που τα  δημιούργησαν  
3. Κατά  τον Κοραή, απαραίτητη προϋπόθεση  για   την επανασύνδεση  των Ελλήνων με  τον κλασικό  τους  πολιτισμό  είναι   η  απόρριψη   των στοιχείων  του δυτικού πολιτισμού 
4. Βασική αντίρρηση  των Βρετανών  για την επιστροφή των  γλυπτών  του  Παρθενώνα  είναι   εκτός  των άλλων  και  το δυσμενές  οικιστικό  περιβάλλον  της  σημερινής  Αθήνας 
5. Η  σημερινή  ελληνική  νεολαία  , κατά  τους Βρετανούς,  αδυνατεί να κατανοήσει  κείμενα  που είναι  γραμμένα  στην καθαρεύουσα 

Β2.  Να   συγκρίνετε  τα υπογραμμισμένα  χωρία   των  κειμένων  Ι  και  ΙΙ   ως προς  το περιεχόμενό  τους  σε μία    παράγραφο  70-80  λέξεων   (10  μονάδες)

Β3. Πώς θα  χαρακτηρίζατε  το  ύφος  του κειμένου  ΙΙ;  Να   τεκμηριώσετε  την απάντησή  σας   με  αναφορά  στις  γλωσσικές  επιλογές  του συγγραφέα  (5 μονάδες)

Β4.α) Ένας   από τους τρόπους  πειθούς  που αξιοποιεί ο συγγραφέας  του κειμένου  Ι  είναι  η επίκληση  στη λογική . Να  εντοπίσετε  στο  κείμενο  ένα  τεκμήριο  και  ένα  επιχείρημα   ( 4 μονάδες)    β) Με  ποιο τρόπο  ο τίτλος του κειμένου   ΙΙ   εξυπηρετεί  το βασικό  μήνυμα  που θέλει να μεταδώσει  ο συγγραφέας;   ( 5   μονάδες)

Β5. τα Γλυπτά του Παρθενώνα σας μάραναν;   /  αρνηθήκατε και το μοναδικό λώρο ζωής που θα μπορούσε να σας δένει μαζί της: τη γλώσσα /   πετσοκόψατε τη γλώσσα σας από τις ρίζες της   : Να  αποδώσετε   με  κυριολεκτικό  τρόπο  τις  παραπάνω μεταφορικές  εκφράσεις     (  6  μονάδες) 

Γ. Ποια  είναι  η  εμπειρία  που  αποκόμισε  η  ποιήτρια  από  την επίσκεψή  της  στην αίθουσα  του  Βρετανικού  Μουσείου όπου εκτίθενται  τα γλυπτά  του Παρθενώνα;  Ποιο  είναι  το  θέμα  που αναδεικνύεται, κατά την προσωπική σας άποψη, από το  ποίημα;     ( 15 μονάδες) 

Δ. Να διερευνήσετε ,σε μία ομιλία  σας  σε ένα εκπαιδευτικό συνέδριο ποια είναι σήμερα η σχέση της ελληνικής κοινωνίας αλλά και της πολιτείας με τα κειμήλια του αρχαίου πολιτισμού μας, καθώς και πως μπορεί  η ελληνική εκπαίδευση να προσφέρει την απαραίτητη υποδομή, ώστε οι νέες γενιές να μάθουν να τα εκτιμούν (400 λέξεις). [30 μονάδες]