11o ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ : ΛΥΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΦΙΛΩΝΟΣ 17-19

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ  ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ  : ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ  

                        ΛΥΣΙΑΣ , ΚΑΤΑ ΦΙΛΩΝΟΣ    17-19

Στον λόγο αυτόν, που εκφωνείται κατά τη διαδικασία της δοκιμασίας του Φίλωνα, ο κατήγορος–βουλευτής προσπαθεί να αποδείξει ότι ο δοκιμαζόμενος είναι ανάξιος να αναλάβει το βουλευτικό αξίωμα.

  [17] Οὗτος τοίνυν οὐχ ὅπως ὠφελήσει τὴν πόλιν ἐν τοιούτῳ καιρῷ καὶ τοιαύτῃ καταστάσει διενοήθη, ἀλλ’ ὅπως τι  κερδανεῖ ἀπὸ τῶν ὑμετέρων  συμφορῶν παρεσκευάσατο· ὁρμώμενος γὰρ ἐξ Ὠρωποῦ, τοτὲ μὲν αὐτὸς μόνος, τοτὲ δ’ ἑτέροις ἡγούμενος οἷς τὰ ὑμέτερα δυστυχήματα εὐτυχήματα ἐγεγόνει, [18] περιιὼν κατὰ τοὺς ἀγροὺς καὶ ἐντυγχάνων τῶν πολιτῶν τοῖς πρεσβυτάτοις, οἳ κατέμειναν ἐν τοῖς δήμοις ὀλίγα μὲν τῶν ἐπιτηδείων ἔχοντες, ἀναγκαῖα δέ, εὖνοι μὲν  ὄντες τῷ πλήθει, ἀδύνατοι δὲ ὑπὸ τῆς ἡλικίας βοηθεῖν, τούτους ἀφῃρεῖτο τὰ ὑπάρχοντα, περὶ πλείονος ποιούμενος αὐτὸς μικρὰ κερδαίνειν ἢ ἐκείνους μηδὲν ἀδικεῖν· οἳ νῦν αὐτὸν δι’ αὐτὸ τοῦτο οὐχ οἷοί τέ εἰσιν ἐπεξελθεῖν ἅπαντες, δι’ ὅπερ καὶ τότε ἀδύνατοι τῇ πόλει βοηθεῖν ἦσαν. [19] οὐ μέντοι τοῦτόν γε χρὴ διὰ τὴν ἐκείνων ἀδυναμίαν δὶς ὠφεληθῆναι, τότε τ’ ἀφελόμενον ἃ εἶχον, νῦν τε δοκιμασθέντα ὑφ’ ὑμῶν· ἀλλὰ κἂν ὁστισοῦν παραγένηται τῶν ἀδικηθέντων, μέγα αὐτὸ ἡγήσασθε εἶναι, καὶ τοῦτον ὑπερμισήσατε, ὅστις ἐτόλμησεν, οἷς ἕτεροι διδόναι παρ’ ἑαυτῶν τι προῃροῦντο διὰ τὴν ἀπορίαν οἰκτίραντες αὐτούς, τούτων ἀφαιρεῖσθαι τὰ ὑπάρχοντα. κάλει μοι τοὺς μάρτυρας.

   ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

·        Τοτέ μέν ….τοτέ  δέ = άλλοτε  ….άλλοτε 

·        Περιέρχομαι =περιπλανώμαι

·        Περί πλείονος ποιοῦμαι =προτιμώ

·        ἐπεξέρχομαι =εκδικούμαι

·        δοκιμάζομαι =κρίνομαι ως ικανός  για το βουλευτικό  αξίωμα

 

                                              ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα  «οὐ μέντοι τοῦτόν γε χρὴ …τὰ ὑπάρχοντα. κάλει μοι τοὺς μάρτυρας» 

Α2.Γιατί   ο  Φίλωνας  δεν πρέπει να κριθεί  άξιος για το βουλευτικό αξίωμα , σύμφωνα με  τον ρήτορα   ;   Να λάβετε υπόψη σας το περιεχόμενο των παραγράφων   17-18  

Β1. ἀλλὰ κἂν ὁστισοῦν παραγένηται τῶν ἀδικηθέντων, μέγα αὐτὸ ἡγήσασθε εἶναι, καὶ τοῦτον ὑπερμισήσατε, ὅστις ἐτόλμησεν, οἷς ἕτεροι διδόναι παρ’ ἑαυτῶν τι προῃροῦντο διὰ τὴν ἀπορίαν οἰκτίραντες αὐτούς, τούτων ἀφαιρεῖσθαι τὰ ὑπάρχοντα:  Στους ρηματικούς τύπους του αποσπάσματος  που ανήκουν  σε  συνηρημένα  ρήματα  να γράψετε  το  γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής  ενεστώτα στην ίδια  φωνή   

Β2. μάρτυρας,  εὐτυχήματα ,  πολιτῶν , πλήθει,  καταστάσει:  Να  γράψετε  την κλητική ενικού  και  τη δοτική  πληθυντικού των ουσιαστικών

Β3. οἳ κατέμειναν ἐν τοῖς δήμοις ὀλίγα μὲν τῶν ἐπιτηδείων ἔχοντες, ἀναγκαῖα δέ, εὖνοι μὲν ὄντες τῷ πλήθει, ἀδύνατοι δὲ ὑπὸ τῆς ἡλικίας βοηθεῖν, τούτους ἀφῃρεῖτο τὰ ὑπάρχοντα, περὶ πλείονος ποιούμενος αὐτὸς μικρὰ κερδαίνειν ἢ ἐκείνους μηδὲν ἀδικεῖν  :Να γράψετε  τα  παραθετικά  των  επιθέτων με τα έντονα στοιχεία  στον  τύπο που βρίσκονται 

Γ1. ὅπως ὠφελήσει τὴν πόλιν ἐν τοιούτῳ καιρῷ καὶ τοιαύτῃ καταστάσει :Να  αναγνωρίσετε το είδος , τον  συντακτικό  ρόλο   και   τον  τρόπο  εισαγωγής  και εκφοράς  της δευτερεύουσας  πρότασης

Γ2. κάλει μοι τοὺς μάρτυρας :   Να  μεταφέρετε τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση «ὁ  ῥήτωρ  ἐκέλευσε ……» 

Γ3. οὐ μέντοι τοῦτόν γε χρὴ διὰ τὴν ἐκείνων ἀδυναμίαν δὶς ὠφεληθῆναι : Να   αποδώσετε τη  φράση  με  ρηματικό  επίθετο  σε –τέος   ( προσωπική  σύνταξη )  

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα  «οὐ μέντοι τοῦτόν γε χρὴ …τὰ ὑπάρχοντα. κάλει μοι τοὺς μάρτυρας» 

Δεν πρέπει  όμως  αυτός  βέβαια εξαιτίας  της  αδυναμίας  εκείνων να  ωφεληθεί  διπλά , και  τότε όταν  τους  στερούσε   όσα  είχαν  και  τώρα που  τον περνάτε από δοκιμασία .Αλλά  ακόμη κι  αν κάποιος  από αυτούς που αδικήθηκαν  είναι παρών , αυτό να  το  θεωρήσετε  σημαντικό  , και  να αισθανθείτε μεγάλο μίσος  για αυτόν που τόλμησε   να αφαιρέσει  τα υπάρχοντα  αυτών που οι άλλοι  προτιμούσαν να τους προσφέρουν κάτι από τη δική  τους περιουσία  , επειδή  τους λυπούνταν για  τη φτώχεια τους  

 

Α2.Γιατί   ο  Φίλωνας  δεν πρέπει να κριθεί  άξιος για το βουλευτικό αξίωμα , σύμφωνα με  τον ρήτορα   ;   Να λάβετε υπόψη σας το περιεχόμενο των παραγράφων   17-18  

• Ο Φίλωνας  δεν προσπάθησε  να  βοηθήσει  την πόλη του , ενώ αυτή  βρισκόταν  σε μία  κρίσιμη περίοδο  λόγω της επιβολής  του καθεστώτος των  Τριάκοντα  Τυράννων , αλλά  απεναντίας  θέλησε  να  επωφεληθεί  σε προσωπικό επίπεδο  από  τις συμφορές  των συμπολιτών  του . Συγκεκριμένα :
• Εξορμούσε  από τον  Ωροπό  , άλλοτε  μόνος  του και άλλοτε  ως ηγέτης  κάποιων  αντιδημοκρατικών πολιτών και  καθώς περιπλανιόταν  στις αγροτικές περιοχές   , συναντούσε  κάποιους  ηλικιωμένους  , οι  οποίοι έμεναν  στους μικρούς δήμους   ,έχοντας   λίγα εφόδια  , απαραίτητα  ωστόσο για την επιβίωσή  τους.  Οι ηλικιωμένοι αυτοί ήταν μάλιστα φίλοι  του δημοκρατικού πολιτεύματος , αλλά αδυνατούσαν να  προσφέρουν τη βοήθειά τους  στον αγώνα  εναντίον  των Τριάκοντα  εξαιτίας  της μεγάλης  ηλικίας  τους  . Ο  Φίλωνας  , λοιπόν , τους άρπαζε  τα υπάρχοντά  τους , επιθυμώντας  να  αποκτήσει  έστω και αυτά τα ασήμαντα εφόδια , αδιαφορώντας  αν διέπραττε  αδικία  σε βάρος  τους  

Β1. ἀλλὰ κἂν ὁστισοῦν παραγένηται τῶν ἀδικηθέντων, μέγα αὐτὸ ἡγήσασθε εἶναι, καὶ τοῦτον ὑπερμισήσατε, ὅστις ἐτόλμησεν, οἷς ἕτεροι διδόναι παρ’ ἑαυτῶν τι προῃροῦντο διὰ τὴν ἀπορίαν οἰκτίραντες αὐτούς, τούτων ἀφαιρεῖσθαι τὰ ὑπάρχοντα:  Στους ρηματικούς τύπους του αποσπάσματος  που ανήκουν  σε  συνηρημένα  ρήματα  να γράψετε  το  γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής  ενεστώτα στην ίδια  φωνή   

• ἀδικηθέντων => ἀδικείσθων  ή   ἀδικείσθωσαν
• ἡγήσασθε =>   ἡγείσθων  ἠ  ἡγείσθωσαν
• ὑπερμισήσατε =>   ὑπερμισούντων  ή  ὑπερμισείτωσαν
• ἐτόλμησεν =>  τολμώντων ή  τολμάτωσαν 
• προῃροῦντο=>  προαιρείσθων  ή προαιρείσθωσαν
• ἀφαιρεῖσθαι =>  ἀφαιρείσθων  ή  ἀφαιρείσθωσαν 

Β2. μάρτυρας,  εὐτυχήματα ,  πολιτῶν , πλήθει,  καταστάσει:  Να  γράψετε  την κλητική ενικού  και  τη δοτική  πληθυντικού των ουσιαστικών

• μάρτυς ,  μάρτυσι
• εὐτύχημα ,   εὐτυχήμασι
• πολῖτα ,   πολίταις 
• πλῆθος , πλήθεσι
• κατάστασι , καταστάσεσι

Β3. οἳ κατέμειναν ἐν τοῖς δήμοις ὀλίγα μὲν τῶν ἐπιτηδείων ἔχοντες, ἀναγκαῖα δέ, εὖνοι μὲν ὄντες τῷ πλήθει, ἀδύνατοι δὲ ὑπὸ τῆς ἡλικίας βοηθεῖν, τούτους ἀφῃρεῖτο τὰ ὑπάρχοντα, περὶ πλείονος ποιούμενος αὐτὸς μικρὰ κερδαίνειν ἢ ἐκείνους μηδὲν ἀδικεῖν  :Να γράψετε  τα  παραθετικά  των  επιθέτων με τα έντονα στοιχεία  στον  τύπο που βρίσκονται 

• ὀλίγα  =>  μείονα /μείω  ,  ὀλίγιστα
• ἀναγκαῖα => ἀναγκαιότερα ,  ἀναγκαιότατα
• εὖνοι =>  εὐνούστεροι , εὐνούστατοι
• μικρά  =>   ἐλάττονα /ἐλάττω  , ἐλάχιστα

Γ1. ὅπως ὠφελήσει τὴν πόλιν ἐν τοιούτῳ καιρῷ καὶ τοιαύτῃ καταστάσει :Να  αναγνωρίσετε το είδος , τον  συντακτικό  ρόλο   και   τον  τρόπο  εισαγωγής  και εκφοράς  της δευτερεύουσας  πρότασης

Δευτερεύουσα  πλάγια ερωτηματική  , ονοματική , πρόταση  , μερικής άγνοιας  . Εισάγεται με  το αναφορικό επίρρημα  ὃπως , λειτουργεί  ως  αντικείμενο   στο ρήμα  διενοήθη  και   εκφέρεται  με οριστική , διότι δηλώνει κάτι  πραγματικό

Γ2. κάλει μοι τοὺς μάρτυρας :   Να  μεταφέρετε τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση «ὁ  ῥήτωρ  ἐκέλευσε ……» 

ὁ  ῥήτωρ   ἐκέλευσε   τοῦτον  καλεῖν  οἷ τους μάρτυρας 

Γ3. οὐ μέντοι τοῦτόν γε χρὴ διὰ τὴν ἐκείνων ἀδυναμίαν δὶς ὠφεληθῆναι : Να   αποδώσετε τη  φράση  με  ρηματικό  επίθετο  σε –τέος   ( προσωπική  σύνταξη )  

Οὐ μέντοι  οὗτος  γε  ὠφελητέος  ἐστί  διά  τήν  ἐκείνων ἀδυναμίαν  δίς