13ο ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ : ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΡΗΤΟΡΙΚΗ 1358a36

 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΘΕΜΑΤΩΝ  ΚΑΙ   ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ  :  ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ  

                   ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ   ΡΗΤΟΡΙΚΗ 1358a36

                   O  Αριστοτέλης  παρουσιάζει τα τρία είδη των  ρητορικών λόγων  

Ἔστιν δὲ τῆς ῥητορικῆς εἴδη τρία τὸν ἀριθμόν· τοσοῦτοι γὰρ καὶ οἱ ἀκροαταὶ τῶν λόγων ὑπάρχουσιν ὄντες. σύγκειται μὲν γὰρ ἐκ τριῶν ὁ λόγος, ἔκ τε τοῦ λέγοντος καὶ [1358b] περὶ οὗ λέγει καὶ πρὸς ὅν, καὶ τὸ τέλος πρὸς τοῦτόν ἐστιν, λέγω δὲ τὸν ἀκροατήν. ἀνάγκη δὲ τὸν ἀκροατὴν ἢ θεωρὸν εἶναι ἢ κριτήν, κριτὴν δὲ ἢ τῶν γεγενημένων ἢ τῶν μελλόντων. ἔστιν δ’ ὁ μὲν περὶ τῶν μελλόντων κρίνων ὁ ἐκκλησιαστής, ὁ δὲ περὶ τῶν γεγενημένων [οἷον] ὁ δικαστής, ὁ δὲ περὶ τῆς δυνάμεως ὁ θεωρός, ὥστ’ ἐξ ἀνάγκης ἂν εἴη
τρία γένη τῶν λόγων τῶν ῥητορικῶν, συμβουλευτικόν, δικανικόν, ἐπιδεικτικόν. συμβουλῆς δὲ τὸ μὲν προτροπή, τὸ δὲ ἀποτροπή· ἀεὶ γὰρ καὶ οἱ ἰδίᾳ συμβουλεύοντες καὶ οἱ κοινῇ δημηγοροῦντες τούτων θἄτερον ποιοῦσιν. δίκης δὲ τὸ μὲν κατηγορία, τὸ δ’ ἀπολογία· τούτων γὰρ ὁποτερονοῦν ποιεῖν ἀνάγκη τοὺς ἀμφισβητοῦντας. ἐπιδεικτικοῦ δὲ τὸ μὲν ἔπαινος τὸ δὲ ψόγος. χρόνοι δὲ ἑκάστου τούτων εἰσὶ τῷ μὲν συμβουλεύοντι ὁ μέλλων (περὶ γὰρ τῶν ἐσομένων συμβουλεύει ἢ προτρέπων ἢ ἀποτρέπων), τῷ δὲ δικαζομένῳ ὁ γενόμενος (περὶ γὰρ τῶν πεπραγμένων ἀεὶ ὁ μὲν κατηγορεῖ ὁ δὲ ἀπολογεῖται), τῷ δ’ ἐπιδεικτικῷ κυριώτατος μὲν ὁ παρών (κατὰ γὰρ τὰ ὑπάρχοντα ἐπαινοῦσιν ἢ ψέγουσιν πάντες).

   ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

·        θεωρός = θεατής

·        ὁποτερονοῦν =το ένα από τα    δύο  

·        οἱ  ἀμφισβητοῦντες  = οι διάδικοι 

 

                                              ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα  «Ἔστιν δὲ τῆς ῥητορικῆς εἴδη ….ἢ τῶν μελλόντων» 

Α2.Ποια  είναι τα τρία  είδη  των ρητορικών λόγων , σύμφωνα με τον Αριστοτέλη , πως διαχωρίζεται  το καθένα  και   σε ποια χρονική  βαθμίδα  αναφέρεται ; 

Β1.Σε καθέναν από τους ακόλουθους  ρηματικούς τύπους  να  γράψετε  αυτό  που ζητείται στην παρένθεση :

λέγοντος  (γ ΄ ενικό υποτακτικής αορίστου β΄ στην ίδια  φωνή )
κρίνων   ( απαρέμφατο μέλλοντα   στη μέση   φωνή )
ἀμφισβητοῦντας   (  γ΄ πληθυντικό οριστικής  παρατατικού στην ίδια  φωνή)
προτρέπων  ( β΄ ενικό προστακτικής  παρακειμένου στη μέση  φωνή )
ἐπαινοῦσιν ( γ΄ενικό οριστικής αορίστου  στην ίδια  φωνή)

 

Β2. ὁ δὲ περὶ τῶν γεγενημένων [οἷον] ὁ δικαστής, ὁ δὲ περὶ τῆς δυνάμεως ὁ θεωρός, ὥστ’ ἐξ ἀνάγκης ἂν εἴη τρία γένη τῶν λόγων τῶν ῥητορικῶν:  Να  γράψετε  την ονομαστική  πληθυντικού  στα  πρωτόκλιτα ουσιαστικά , τη  δοτική πληθυντικού  στα  δευτερόκλιτα  και    τη δοτική  ενικού στα τριτόκλιτα    

Β3. τρία :  Να  γράψετε  το τακτικό επίθετο ,  το ουσιαστικό και το επίρρημα που παράγονται  από το  αριθμητικό 

Γ1. οἱ κοινῇ δημηγοροῦντες τούτων θἄτερον ποιοῦσιν :  Να   μετατρέψετε τη σύνταξη   σε  παθητική 

Γ2. Ἔστιν δὲ τῆς ῥητορικῆς εἴδη τρία τὸν ἀριθμόν:   Να  μεταφέρετε τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση «φασί»   

Γ3. τοὺς ἀμφισβητοῦντας : Να  αναλύσετε τη μετοχή στην αντίστοιχη  δευτερεύουσα  πρόταση

Γ4 .ὥστ’ ἐξ ἀνάγκης ἂν εἴη τρία γένη τῶν λόγων τῶν ῥητορικῶν, συμβουλευτικόν, δικανικόν, ἐπιδεικτικόν :Να   αναγνωριστούν συντακτικά  όλοι οι ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί   του αποσπάσματος 

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα  «Ἔστιν δὲ τῆς ῥητορικῆς εἴδη ….ἢ τῶν μελλόντων» 

Tρία  είναι τα είδη  της  ρητορικής · γιατί  τόσοι  είναι και  οι  ακροατές  των ρητορικών λόγων . Ο  ρητορικός  λόγος πάλι  αποτελείται από τρία συστατικά , από  τον ομιλητή , το  αντικείμενο για το  οποίο μιλά και  αυτόν  στον οποίο απευθύνεται , και ο σκοπός αναφέρεται  σε αυτόν ,  δηλαδή τον ακροατή . Ενώ  αναγκαστικά ο ακροατής  είναι  ή  θεατής  ή  κριτής  , κριτής  μάλιστα  αυτών που έχουν συμβεί ή αυτών που συμβούν .

 

Α2.Ποια  είναι τα τρία  είδη  των ρητορικών λόγων , σύμφωνα με τον Αριστοτέλη , πώς  διαχωρίζεται  το  καθένα    και  σε  ποια  χρονική βαθμίδα    αναφέρεται  ;    

• Κατά  τον Αριστοτέλη , υπάρχουν τρία είδη ρητορικών λόγων  , ο συμβουλευτικός , ο δικανικός  και ο επιδεικτικός
• Οι  συμβουλευτικοί  λόγοι  μπορεί να είναι  είτε  προτρεπτικοί  είτε  αποτρεπτικοί  , καθώς τόσο αυτοί  που  δίνουν  συμβουλές   σε  ιδιωτικό  επίπεδο  όσο  και  οι  ομιλητές  σε δημόσιες  συνελεύσεις πράττουν το ένα από τα δύο .  Οι λόγοι αυτοί αναφέρονται στο μέλλον , επειδή  ο ρήτορας  προτρέπει ή αποτρέπει  σχετικά με  αυτά  που  θα  γίνουν  στο μέλλον
• Οι δικανικοί λόγοι   , πάλι , είναι  είτε κατηγορίες  είτε  απολογίες  , αφού οι  διάδικοι κάνουν  είτε το ένα είτε το άλλο , και  αναφέρονται  στο  παρελθόν  , σε γεγονότα τετελεσμένα
• Τέλος , οι επιδεικτικοί   λόγοι  είναι είτε επαινετικοί  είτε επικριτικοί , και αναφέρονται στο παρόν , αφού όλοι επαινούν ή αποδοκιμάζουν κάποιον για  σύγχρονα  γεγονότα 

Β1.Σε καθέναν από τους ακόλουθους  ρηματικούς τύπους  να  γράψετε  αυτό  που ζητείται στην παρένθεση :

λέγοντος  (γ ΄ ενικό υποτακτικής αορίστου β΄ στην ίδια  φωνή )	εἲπῃ
κρίνων   ( απαρέμφατο μέλλοντα   στη μέση   φωνή )	κρινεῖσθαι
ἀμφισβητοῦντας   (  γ΄ πληθυντικό οριστικής  παρατατικού στην ίδια  φωνή)	ἠμφεσβήτουν
προτρέπων  ( β΄ ενικό προστακτικής  παρακειμένου στη μέση  φωνή )	προτέτραψο
ἐπαινοῦσιν ( γ΄ενικό οριστικής αορίστου  στην ίδια  φωνή)	ἐπῄνεσε

 

Β2. ὁ δὲ περὶ τῶν γεγενημένων [οἷον] ὁ δικαστής, ὁ δὲ περὶ τῆς δυνάμεως ὁ θεωρός, ὥστ’ ἐξ ἀνάγκης ἂν εἴη τρία γένη τῶν λόγων τῶν ῥητορικῶν:  Να  γράψετε  την ονομαστική  πληθυντικού  στα  πρωτόκλιτα ουσιαστικά , τη  δοτική πληθυντικού  στα  δευτερόκλιτα  και    τη δοτική  ενικού στα τριτόκλιτα    

• δικασταί
• δυνάμει
• θεωροῖς
• ἀνάγκαι
• γένει
• λόγοις 

Β3. τρία :  Να  γράψετε  το τακτικό επίθετο ,  το ουσιαστικό και το επίρρημα που παράγονται  από το  αριθμητικό 

τρίτος ,   τριάς ,  τρίς 

Γ1. οἱ κοινῇ δημηγοροῦντες τούτων θἄτερον ποιοῦσιν :  Να   μετατρέψετε τη σύνταξη   σε  παθητική 

ὑπό  τῶν  κοινῇ  δημηγορούντων   τούτων θἂτερον  ποιεῖται 

Γ2. Ἔστιν δὲ τῆς ῥητορικῆς εἴδη τρία τὸν ἀριθμόν:   Να  μεταφέρετε τη φράση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση «φασί»   

Φασί   εἶναι  δέ  τῆς ῥητορικῆς εἴδη τρία τὸν ἀριθμόν

Γ3. τοὺς ἀμφισβητοῦντας : Να  αναλύσετε τη μετοχή στην αντίστοιχη  δευτερεύουσα  πρόταση

τούτους  οἳ ἀμφισβητοῦσι

Γ4 .ὥστ’ ἐξ ἀνάγκης ἂν εἴη τρία γένη τῶν λόγων τῶν ῥητορικῶν, συμβουλευτικόν, δικανικόν, ἐπιδεικτικόν :Να   αναγνωριστούν συντακτικά  όλοι οι ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί   του αποσπάσματος 

• τρία =επιθετικός προσδιορισμός  στο   γένη
• τῶν ῥητορικῶν =επιθετικός  προσδιορισμός  στο  λόγων 
• συμβουλευτικόν , δικανικόν , ἐπιδεικτικόν =επεξηγήσεις  στο   γένη