19o ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ : ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΔΟΣΕΩΣ 303-305

 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ  : ΤΣΙΑΧΡΗΣ  ΚΩΣΤΑΣ 

              ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΔΟΣΕΩΣ  303-305

Ο  Ισοκράτης  υπερασπίζεται  τη ρητορική τέχνη  και υποστηρίζει ότι  επιδίωξη του ρήτορα    είναι   η απόκτηση φήμης για την εντιμότητά του

 [278] Καὶ μὴν οὐδ’ ὁ πείθειν βουλόμενος ἀμελήσει τῆς ἀρετῆς, ἀλλὰ τούτῳ μάλιστα προσέξει τὸν νοῦν, ὅπως δόξαν ὡς ἐπιεικεστάτην λήψεται παρὰ τοῖς συμπολιτευομένοις. τίς γὰρ οὐκ οἶδε καὶ τοὺς λόγους ἀληθεστέρους δοκοῦντας εἶναι τοὺς ὑπὸ τῶν εὖ διακειμένων λεγομένους  ἢ τοὺς ὑπὸ τῶν διαβεβλημένων, καὶ τὰς πίστεις μεῖζον  δυναμένας τὰς ἐκ τοῦ βίου γεγενημένας ἢ τὰς ὑπὸ τοῦ  λόγου πεπορισμένας; ὥσθ’ ὅσῳ ἄν τις ἐρρωμενεστέρως  ἐπιθυμῇ πείθειν τοὺς ἀκούοντας, τοσούτῳ μᾶλλον ἀσκήσει  καλὸς κἀγαθὸς εἶναι καὶ παρὰ τοῖς πολίταις εὐδοκιμεῖν. [279] Καὶ μηδεὶς ὑμῶν οἰέσθω τοὺς μὲν ἄλλους ἅπαντας  γιγνώσκειν ὅσην ἔχει ῥοπὴν εἰς τὸ πείθειν τὸ τοῖς κρίνουσιν  ἀρέσκειν, τοὺς δὲ περὶ τὴν φιλοσοφίαν ὄντας μόνους  ἀγνοεῖν τὴν τῆς εὐνοίας δύναμιν· πολὺ γὰρ ἀκριβέστερον  τῶν ἄλλων καὶ ταῦτ’ ἴσασι, [280] καὶ πρὸς τούτοις ὅτι τὰ  μὲν εἰκότα καὶ τὰ τεκμήρια καὶ πᾶν τὸ τῶν πίστεων εἶδος  τοῦτο μόνον ὠφελεῖ τὸ μέρος, ἐφ’ ᾧ ἂν αὐτῶν ἕκαστον τύχῃ  ῥηθέν, τὸ δὲ δοκεῖν εἶναι καλὸν κἀγαθὸν οὐ μόνον τὸν  λόγον πιστότερον ἐποίησεν, ἀλλὰ καὶ τὰς πράξεις τοῦ τὴν  τοιαύτην δόξαν ἔχοντος ἐντιμοτέρας κατέστησεν, ὑπὲρ οὗ  σπουδαστέον ἐστὶ τοῖς εὖ φρονοῦσι μᾶλλον ἢ περὶ τῶν  ἄλλων ἁπάντων.

   ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

·        Διάκειμαι εὖ =   έχω καλή φήμη  , είμαι  ευυπόληπτος 

·        ἀσκῶ =  προσπαθώ  , επιδιώκω 

·        οἱ  κρίνοντες  =οι δικαστές 

·        τά εἰκότα  =τα λογικά πορίσματα 

 

                                              ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα  «πολὺ γὰρ ἀκριβέστερον  …περὶ τῶν  ἄλλων ἁπάντων» 

Α2.Με ποια  επιχειρήματα  στις  παραγράφους  278-279  προσπαθεί να αποδείξει ο Ισοκράτης  ότι  όσοι επιθυμούν να  πείθουν  τους πολίτες   πρέπει  να   δίνουν   σε  αυτούς     την εικόνα  των ενάρετων ανθρώπων για τον εαυτό τους;      

Β1. Καὶ μὴν οὐδ’ ὁ πείθειν βουλόμενος ἀμελήσει τῆς ἀρετῆς, ἀλλὰ τούτῳ μάλιστα προσέξει τὸν νοῦν, ὅπως δόξαν ὡς ἐπιεικεστάτην λήψεται παρὰ τοῖς συμπολιτευομένοις :  Σε  όλους τους ρηματικούς  τύπους  του αποσπάσματος  να  γράψετε  το  β ενικό πρόσωπο της προστακτικής αορίστου  και   την ονομαστική ενικού της μετοχής  παρακειμένου   στο αρσενικό γένος   στην ίδια  φωνή     

Β2. Να συμπληρώσετε τις ζητούμενες  πτώσεις  των  ουσιαστικών 

	ΓΕΝΙΚΗ  ΕΝΙΚΟΥ	ΔΟΤΙΚΗ   ΕΝΙΚΟΥ
πολίταις
δόξαν
πίστεις
εἶδος
τεκμήρια

    

Β3. Να   μεταφέρετε  τους  παρακάτω τύπους  επιθέτων και επιρρημάτων  στον θετικό  βαθμό : ἐρρωμενεστέρως  ,   ἐπιεικεστάτην   ,  ἐντιμοτέρας  ,  μᾶλλον ,   ἀληθεστέρους

Γ1. ὅπως δόξαν ὡς ἐπιεικεστάτην λήψεται παρὰ τοῖς συμπολιτευομένοις  :  Να  αναγνωρίσετε  συντακτικά  την πρόταση  ( είδος  ,  εισαγωγή , συντακτικός  ρόλος  ,  εκφορά )  

Γ2. ὅσῳ ἄν τις ἐρρωμενεστέρως  ἐπιθυμῇ πείθειν τοὺς ἀκούοντας   : Να αναλύσετε  σε δευτερεύουσα  πρόταση  την υπογραμμισμένη  μετοχή

Γ3. πολὺ γὰρ ἀκριβέστερον  τῶν ἄλλων καὶ ταῦτ’ ἴσασι   :  Να αποδώσετε  τη γενική συγκριτική  με  εναλλακτικό  τρόπο 

Γ4 . ὑπὲρ οὗ  σπουδαστέον ἐστὶ τοῖς εὖ φρονοῦσι μᾶλλον ἢ περὶ τῶν  ἄλλων ἁπάντων  :  Να  αναλύσετε  το ρηματικό επίθετο με ισοδύναμη  έκφραση   

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

Α1. Να  μεταφραστεί  το απόσπασμα  «Ὧν ὑμῖν οὐδὲν πώποτ᾽ …πρὸς αὐτὴν πεποιηκότας» 

Για  αυτά  εσείς ποτέ ως τώρα  δεν ενδιαφερθήκατε  , αλλά  τόσο  πολύ αδυνατείτε να  αντιληφθείτε  το συμφέρον σας  ,  ώστε  δείχνετε  μεγαλύτερη  εύνοια  προς  αυτούς  που  σας  κακολογούν  παρά   προς αυτούς  που  σας  επαινούν , και  νομίζετε  ότι   είναι  περισσότερο  δημοκρατικοί  αυτοί  που  ευθύνονται  για  το μίσος  πολλών απέναντι στην πόλη  παρά   αυτοί   που   έχουν κάνει όλους αυτούς που συναναστρέφονται ,  να  έχουν   φιλική διάθεση προς  αυτή

Α2.Ποια  στάση  θα  υιοθετήσουν  απέναντι  στη φιλοσοφία  και   πως θα  αντιμετωπίζουν  τους συμπολίτες  τους   οι  Αθηναίοι  , αν   γίνουν  συνετοί  , σύμφωνα με τον ρήτορα  ;   

·       Ως  προς  τη  φιλοσοφία ,οι Αθηναίοι   θα σταματήσουν να   έχουν αρνητική διάθεση  ή να  αδιαφορούν για αυτή , θα τη θεωρήσουν  ως την ωραιότερη  και  τη   σημαντικότερη  από όλες τις ενασχολήσεις και θα  παρακινήσουν τους νέους  που  διαθέτουν ικανοποιητική  περιουσία  και ζουν άνετα , να  εκπαιδευτούν   και να ασκηθούν  σε αυτή 

·       Με αυτό τον τρόπο , θα   αρχίσουν να θεωρούν  σημαντικότερους  εκείνους  του πολίτες  που  μοχθούν και είναι  χρήσιμοι  στην  πόλη τους , ενώ από την άλλη πλευρά  θα μισούν αυτούς   που  ζουν με ακόλαστο τρόπο  και   δεν ενδιαφέρονται για τίποτε άλλο εκτός  από την  απόλαυση της περιουσίας  που έχουν κληρονομήσει . Για  τους τελευταίους  , θα  πιστεύουν ότι  προδίδουν τόσο  την πόλη όσο και τη φήμη των προγόνων .

·       Όταν , λοιπόν , οι νέοι αντιληφθούν  αυτή  τη  διαφορά  στη συμπεριφορά  των μεγαλύτερων , θα πάψουν να είναι  αδιάφοροι  και θα στρέψουν  το ενδιαφέρον τους στον εσωτερικό τους κόσμο και στη  φιλοσοφία 

Β1. προτρέψετε τῶν νεωτέρων τοὺς βίον ἱκανὸν κεκτημένους καὶ σχολὴν ἄγειν δυναμένους ἐπὶ τὴν παιδείαν καὶ τὴν ἄσκησιν τὴν τοιαύτην:  Να τοποθετήσετε τους ρηματικούς τύπους  του  αποσπάσματος  στην κατάλληλη στήλη του ακόλουθου πίνακα  και  να γράψετε  αυτό που ζητείται  ανά  στήλη

ΡΗΜΑΤΑ  Α  ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΑΣΥΝΑΙΡΕΤΑ ( β ενικό  οριστικής  παρακειμένου   στην άλλη φωνή  από αυτή που βρίσκονται)	ΡΗΜΑΤΑ  Α ΣΥΖΥΓΙΑΣ  ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ (γ ενικό  ευκτικής   ενεστώτα  στην ίδια   φωνή)	ΡΗΜΑΤΑ Β ΣΥΖΥΓΙΑΣ ( β ενικό οριστικής   παρατατικού  στην ίδια   φωνή )
προτέτραψαι    ἦξαι	κτῷτο	ἐδύνω /ἠδύνω

 

Β2. Να συμπληρώσετε τους  τύπους  των παραθετικών  που λείπουν   στον ακόλουθο πίνακα

ΘΕΤΙΚΟΣ	ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ	ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
τραχέως	τραχύτερον	τραχύτατα
καλόν	κάλλιον	κάλλιστον
ἱκανὸν	ἱκανώτερον	ἱκανώτατον
ἡδέως	ἥδιον	ἣδιστα
πολλοῦ	πλείονος	πλείστου

    

Β3. ἢν οὖν σωφρονῆτε …πόλεως καὶ τῆς τῶν προγόνων δόξης:  Να  εντοπίσετε  στο απόσπασμα αυτό  τρία  (διαφορετικά)  ουσιαστικά  γ κλίσης  και  έναν  τύπο  αυτοπαθητικής  αντωνυμίας  .  Να  γράψετε  τη  δοτική  πληθυντικού  των ουσιαστικών  και   την αντωνυμία  στον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό 

πόλει =>  πόλεσι  ,  ἑπιτηδευμάτων =>  ἐπιτηδεύμασι , ἂσκησιν =>  ἀσκήσεσι     /     σφᾶς  αὐτούς  =>  ἑαυτόν

Γ1. ἀλλ᾽ ὑπολαβόντες κάλλιστον εἶναι καὶ σπουδαιότατον τῶν ἐπιτηδευμάτων  τὴν τῆς ψυχῆς ἐπιμέλειαν, προτρέψετε τῶν νεωτέρων τοὺς βίον ἱκανὸν κεκτημένους καὶ σχολὴν ἄγειν δυναμένους ἐπὶ τὴν παιδείαν καὶ τὴν ἄσκησιν τὴν τοιαύτην :  Να  εντοπιστούν οι ετερόπτωτοι προσδιορισμοί  του  αποσπάσματος και ο όρος που προσδιορίζουν

·       τῶν ἐπιτηδευμάτων => γενική  διαιρετική  στο κάλλιστον   και  σπουδαιότατον

·       τῆς ψυχῆς =>   γενική  αντικειμενική στο   ἐπιμέλειαν

·       τῶν νεωτέρων => γενική διαιρετική στο  κεκτημένους και δυναμένους

Γ2. ἢν οὖν σωφρονῆτε, τῆς μὲν ταραχῆς παύσεσθε ταύτης : Να αναγνωρίσετε  το είδος  του υποθετικού λόγου και να  τον μεταφέρετε  στην απλή σκέψη του λέγοντος

·       προσδοκώμενο

·       εἰ οὖν  σωφρονοῖτε , τῆς μὲν ταραχῆς ἂν  παύσαισθε ταύτης

Γ3. τούτους δὲ μισήσετε καὶ προδότας νομιεῖτε καὶ τῆς πόλεως καὶ τῆς τῶν προγόνων δόξης : Να   μεταφέρετε  τη φράση  στην παθητική  σύνταξη

Οὗτοι δέ μισηθήσονται   ὑπό  ὑμῶν  καί προδόται  νομισθήσονται  καί τῆς πόλεως  καί τῆς  τῶν προγόνων  δόξης